Abstrakt: |
Celem badania było naświetlenie problemu postaw młodzieży wobec wybranych zjawisk patologii społecznej, przestępstw oraz środków kontroli społecznej. W badaniu posłużono się kwestionariuszem zawierającym inwentarz 57 zachowań ocenianych przez badanych na pięciostopniowej skali, który stanowił zmodyfikowaną wersję inwentarza zastosowanego w badaniu A. Siemaszki z 1987 roku. Badaniem objęto 1200 osób, m.in. z przedziału wiekowego do 18 lat (7,7%) oraz 19-24 lat (9,5%). Wyniki badania pozwoliły stwierdzić, że w przypadku powszechnie potępianych zachowań niezgodnych z prawem (powyżej 70% wskazań, np. pobicie człowieka, obrabowanie człowieka, zgwałcenie człowieka, nieudzielenie pomocy itp.) nie zanotowano zróżnicowania poglądów ze względu na wiek badanych. Natomiast najbardziej znaczące różnice (na poziomie p = 0,00000) pojawiły się w przypadku pędzenia bimbru – potępiało go 44,5% badanych do 18. roku życia, 39,5% respondentów w wieku 19-24 lat oraz 79,7% badanych w wieku powyżej 51 lat. Taką samą różnicę stwierdzono w przypadku odmowy służby wojskowej (do 18 lat – 44,5%, 19-24 lata – 39,5%, do 51 lat – 79,7%). Analogiczne, choć nieco mniejsze różnice poglądów (p = 0,005) pojawiły się w stosunku do nieumyślnego spowodowania śmierci człowieka (do 18 lat – 43,4%, 19-24 lata – 36%, powyżej 51 lat – 47,9%). W pewnym stopniu statystycznie istotne (p = 0,04) okazało się również potępienie aborcji w zależności od wieku badanych (do 18 lat – 42,4%, 41-50 lat – 36,8%). Analiza opinii badanych na temat czynów niezakazanych przez prawo karne, które są uważane za dewiację lub wywołujące kontrowersje w społeczeństwie, ujawniła, że najmłodsi badani rzadziej potępiali oglądanie materiałów pornograficznych przez nieletnich niż osoby starsze (do 18 lat – 64%, 19-24 lata – 79%, powyżej 51 lat – 89%). Z kolei prostytucję najrzadziej potępiali badani w wieku 25-40 lat (66% w stosunku do 74% badanych w wieku do 18 lat i 85% badanych w wieku powyżej 51 lat). Najmłodsi badani wykazali się największą tolerancją w stosunku do homoseksualizmu, choć nie osiągnęła ona wysokiego poziomu w żadnej grupie wiekowej (do 18 lat – 60%, powyżej 51 lat – 80%). Osoby małoletnie oraz w wieku do 24 lat rzadziej niż starsi badani potępiali również samobójstwo, posługiwanie się znajomościami w celu załatwienia prywatnych interesów, dopuszczenie się zdrady w małżeństwie, uczestnictwo w nielegalnej demonstracji ulicznej oraz palenie papierosów. Osoby najmłodsze i najstarsze najczęściej potępiały rozwody (do 18 lat – 40%, od 26 lat – 28%, powyżej 51 lat – 44%) oraz współżycie seksualne bez ślubu (do 18 lat – 36%, 19-50 lat – około 20%, powyżej 51 lat – 51%). Jedynie 28% badanych dezaprobowało niepójście na wybory, w tym najbardziej najstarsi badani (42%). Około ¼ respondentów potępiało emigrację z kraju i oglądanie materiałów pornograficznych przez dorosłych, znów najczęściej najstarsi badani (odpowiednio 33% i 40%). |