Abstrakt: |
Przedmiotem badania było niedostosowanie społeczne uczniów upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim, uczęszczających do klas IV-VIII Szkoły Podstawowej Specjalnej nr 4 w Gdańsku-Oliwie (N = 92, w tym 36 dziewczynek i 56 chłopców). Badanych zaklasyfikowano do czterech grup: 1) uczniowie zagrożeni nieprzystosowaniem społecznym (16,3%); 2) uczniowie uznani za trudnych wychowawczo (32,6%); 3) uczniowie zagrożeni nieprzystosowaniem społecznym (26,1%); 4) uczniowie nieprzystosowani społecznie (25%). Uczniowie z grup pierwszej i drugiej nie dominowali w klasie, byli na ogół spokojni lub podporządkowywali się pozostałym członkom klasy, często uczęszczali do szkoły specjalnej bardziej przez zaniedbania środowiskowe niż z powodu swojego upośledzenia lub bardzo nagannych zachowań, intensywna praca wychowawcza nauczycieli, pedagoga i psychologa szkolnego mogła zniwelować większość trudności. Z kolei badani z grupy trzeciej wymagali stałej kontroli i ciągłego nadzoru. Ich zachowanie cechowało się mściwością, uporem i agresywnością, nagminnymi kłamstwami, znęcaniem się nad słabszymi itp. Środowisko rodzinne i brak zainteresowania ze strony nauczycieli często potęgowały narastające problemy przystosowawcze. Dzieci z grupy czwartej podzielono na dwie kolejne podgrupy: uczniów o wrogim i demonstracyjno-bojowym zachowaniu (79,2%), uczniów zahamowanych (20,8%). Pierwsza podgrupa charakteryzowała się dużą agresją, nieadekwatnie gwałtownymi reakcjami, brakiem szacunku do nauczyciela, stosowaniem siły w stosunku do młodszych, niszczeniem przedmiotów i częstym popadaniem w konflikty z kolegami i koleżankami. Uczniowie ci najchętniej przebywali z kolegami o podobnym sposobie zachowania, często wagarowali. Druga podgrupa uczniów nieprzystosowanych społecznie składała się z osób bardziej pasywnych, często dostosowujących się do innych, posępnych i marudnych, mało ruchliwych, łatwo popadających z radości we wściekłość, niepotrafiących skupić się dłużej nad jakimś zadaniem. |