Przedmiotem badania były mechanizmy wpływające na postrzeganie odmienności przez młodzież ponadgimnazjalną. W badaniu uczestniczyły 153 osoby (dobór próby – losowy) z Gliwic, Katowic, Tarnowskich Gór i Radzionkowa (uczniowie liceów). W badanej populacji znalazło się 77 uczennic. 105 uczniów było w wieku 18 (i więcej) lat. 98 respondentów pochodziło ze średnich i z dużych miast. Posłużono się metodą ankiety audytoryjnej. W przypadku wystąpienia problemów wewnętrznych związanych z autokreacją najwięcej respondentów wykorzystywało styl informacyjny (39,87%), nieco mniej osób – styl dyfuzyjno-unikowy (37,91%), najrzadziej wybierano styl normatywny – 22,22% badanych. Wybór stylu informacyjnego wiązał się z poszukiwaniem informacji o sobie i świecie, aktywnym poszukiwaniem informacji dotyczących „ja”, otwarciem na nowe informacje o sobie itp. Osoby posługujące się stylem normatywnym nie miały spójnych przekonań na temat własnego „ja”, były skłonne do unikania problemów, wykazywały brak autorefleksji (to miało wpływ na sytuacyjne podejmowanie decyzji). Najrzadziej prezentowany styl – normatywny – wiązał się ze skłonnością do konformizmu, powielaniem społecznych standardów, obniżeniem tolerancji wobec ambiwalencji i niejasności własnego „ja”. Brak sposobów radzenia sobie z problemami tożsamościowymi mógł skutkować kształtowaniem się tożsamości nietolerancyjnej, zamkniętej na różnice. Do moralnych mechanizmów obronnych, stosowanych w ocenie zachowań wobec „obcych”, zaliczono: poczucie zagrożenia: 30,07% respondentów (ranga ósma), tłumaczenie wyższym dobrem: 50,33% wskazań (ranga piąta), negatywne zachowania: 47,71% (ranga szósta), porównywanie własnych zachowań wobec „obcych” z zachowaniami innych ludzi: 89,54% (ranga pierwsza), przemieszczenie odpowiedzialności – autorytet moralny i religijny: 51,63% (ranga trzecia), wina, odpowiedzialność wewnętrzna ofiary: 57,52% (ranga druga), zasługiwanie, sprawiedliwy świat: 41,83% (ranga siódma), dehumanizacja: 50,98% (ranga czwarta), represja konsekwencji: 26,80% (ranga dziewiąta). Porównywanie własnych zachowań z zachowaniami innych ludzi świadczyło o braku wypracowanych mechanizmów reagowania na „obcych”. Być może świadczyło to o chęci emocjonalnej ucieczki przed zagrożeniem poczucia własnej wartości. Przemieszczenie odpowiedzialności polegało na wspieraniu przekonań na temat „obcych” opiniami z kręgu autorytetów moralnych albo religijnych. Taką postawę uznano na asumpt do kształtowania się autorytarnych zachowań (wynik bezrefleksyjnej interpretacji opinii innych ludzi). Dehumanizacja „obcych” polegała na obniżaniu wartości moralnej za pomocą przypisywanych cech negatywnych. Mechanizm wyższego dobra polegał z kolei na umoralniającym działaniu – „obcy” nie muszą znać standardów obowiązujących powszechnie w danym społeczeństwie lub grupie społecznej, więc uprawnionym staje się działanie mające na celu uświadomienie im tego, jak mają się zachowywać.