Celem badania było określenie skali najbardziej popularnych form i uwarunkowań spontanicznej aktywności ruchowej dzieci i młodzieży jako manifestacji ich potrzeb ruchowych. Obserwacją prowadzoną przez pracowników i studentów Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie objęto szkoły podstawowe i średnie w miejscowościach dobranych celowo ze względu na położenie geograficzne, wielkość aglomeracji oraz bazę rekreacyjną (region nadmorski – Jurata, Jastarnia, Morzyczyn nad jeziorem Miedwie; centralny/nizinny – Warszawa i województwo warszawskie; podgórski – Wisła i Hrubieszów). W badaniu posłużono się arkuszem obserwacji, opisem kierunkowym oraz ankietą dla uczniów. W sumie obserwacją objęto około 200 tys. uczniów z ponad 300 szkół, w analizie materiału badawczego skoncentrowano się na 368 opisach ukierunkowanych, w tym 257 ukazujących spontaniczną aktywność ruchową uczniów. Spontaniczna aktywność ruchowa uczniów szkół podstawowych miała miejsce w przerwach międzylekcyjnych oraz dotyczyła przede wszystkim uczniów klas I-IV, których aktywność ruchowa miała najczęściej charakter indywidualny, a nie grupowy. Wpływ na aktywność ruchową dzieci ze szkoły podstawowej miały warunki pogodowe, temperatura powietrza oraz pora roku. Formy i intensywność aktywności ruchowej uczniów szkół podstawowych były uwarunkowane płcią i wiekiem – dziewczynki wykazywały ogólnie mniejszą aktywność ruchową (przy znacznym jej obniżeniu w klasach VII-VIII), chłopcy zaś koncentrowali się na aktywności związanej z grami zespołowymi, szczególnie w starszym wieku szkolnym. Urządzenia i sprzęt pozostawiany przez szkołę do dyspozycji uczniów poza lekcjami kształtowały charakter ekspresji ruchowej badanych. Aktywność uczniów szkół średnich była niższa niż uczniów szkół podstawowych. Przyjmowała też czasem formę agresji fizycznej wobec innych uczniów i sprzętów szkolnych (szczególnie w szkołach zawodowych oraz w przypadku braku możliwości ruchu). Uczennice szkół średnich pozostawały mniej aktywne ruchowo niż uczniowie, zachowywały się zgodnie z tradycyjną „rolą kobiety”. Spontaniczna aktywność ruchowa dzieci i młodzieży była odwrotnie proporcjonalna do wielkości aglomeracji miejsca zamieszkania. Jej intensywność zależała ponadto od tego, czy odbywała się w grupie, czy miała charakter indywidualny, z korzyścią dla pierwszej formy aktywności.