Badanie miało na celu określenie poziomu racjonalności krytycznej młodzieży. Poprzez racjonalność krytyczną rozumiano sposób odnoszenia się do świata społecznego i dominującej kultury, który cechuje się zdolnością do analizy, zrozumienia, odsłonięcia ukrytej prawdy, demaskacji mitu i ideologii. W badaniu wykorzystano kwestionariusz Rola szkoły w moim życiu oraz Szkoła podstawowa w ocenie absolwentów. Objęto nim 3367 uczniów klas pierwszych wszystkich rodzajów szkół ponadpodstawowych. Wyniki badania pozwoliły stwierdzić, że badani zaliczali się najczęściej do orientacji wahliwej (38%), zaraz potem do adaptatywnej (33,9%). Orientacja określona jako nijaka dotyczyła 24,4% uczniów. Można było zatem stwierdzić, że 62,4% badanych nie zajęło zdecydowanego stanowiska. Poszukiwaną postawę krytyczną prezentowało 3,7% respondentów. Badani z tej grupy uczęszczali najczęściej do liceów ogólnokształcących i techników. Postawa adaptatywna przyjmowana była z kolei najczęściej przez uczniów ogólnokształcącego liceum wojskowego. Najmniej akceptowali szkołę uczniowie zasadniczych szkół rolniczych, ale nie akceptowali jej także uczniowie zasadniczych szkół nierolniczych oraz centrum kształcenia ustawicznego. Wiara w złożone funkcje szkoły wyznawana była w większym stopniu przez młodzież o gorszych warunkach startu kulturalnego i materialnego, w mniejszym zaś przez osoby ze środowisk wykształconych i o bardziej niezależnych pozycjach zawodowych.