Badanie miało na celu opis stanu krystalizowania się światopoglądu młodzieży oraz uwarunkowań tego procesu. Badaniem objęto 847 osób, w tym 463 uczniów ostatnich klas szkół średnich (liceów i techników) oraz 384 studentów różnych szkół wyższych z województwa kujawsko-pomorskiego. Wiek badanych mieścił się w przedziale 18-24 lat. 60% próby stanowiły kobiety, a 40% mężczyźni. Wyniki badania pozwoliły określić dwie główne orientacje w tworzeniu światopoglądów, czy też dwa „święte kosmosy” leżące u podłoża wyznawanych przez badanych wartości – uniwersum konserwatywne (oparte przede wszystkim na wartościach religijnych) oraz uniwersum liberalne (oparte na przekonaniu o wolności człowieka i prawie do decydowania o swoim życiu). Wyróżniono również trzy procedury wytwarzania światopoglądu – procedurę indywidualizacji (przekonanie, że każdy człowiek ma własny, odrębny punkt widzenia), procedurę tolerancji (przyjęcie postawy nieoceniającej, „niewtrącającej się”) oraz procedurę pragmatyzacji (przykładanie wagi do kategorii skuteczności i użyteczności). Połowa badanych miała kłopot z określeniem własnego światopoglądu. Wypowiedzi uczniów i studentów były często sprzeczne i niespójne. Charakterystyczne było bezkonfliktowe współwystępowanie elementów pochodzących z kosmosu konserwatywnego i liberalnego, współistnienie różnych porządków aksjologicznych i dyskursów. Deklaracjom wiary religijnej towarzyszyła na przykład aprobata dla antykoncepcji, eutanazji i aborcji, negowanie instytucji Kościoła oraz małżeństwa. Badani nie dostrzegali zatem konfliktów aksjologicznych wynikających z takich postaw. Próbując wytłumaczyć to zjawisko, zwrócono uwagę na tendencję młodzieży do powstrzymywania się od wartościowania ludzkich zachowań oraz postrzegania różnych wartości jako jednakowo ważnych. Mogło to wynikać z braku ugruntowanego aksjologicznego systemu odniesienia związanego z przekonaniem o „płynności” wartości i ich jednostkowym lub społecznym charakterze (odrzucenie uniwersalności). Innym wytłumaczeniem niespójności i ambiwalencji było przenikanie się różnych światopoglądów charakterystyczne dla okresu formowania się postaw u młodzieży.