Abstrakt: |
Celem badania było udzielenie odpowiedzi na pytanie, jacy byli młodzi mieszkańcy Bydgoszczy w odniesieniu do poziomego, trójzakresowego profilu tożsamości, zaproponowanego przez L. Witkowskiego (1988). Na profil ten składały się kompetencje (zakres wiedzy, umiejętności, odpowiedzialności), koncepcja (sposób postrzegania świata i działań człowieka, uwzględniono tu mechanizmy identyfikacji) oraz kondycja (najogólniejszy stan jaźni, uwzględniono tu poczucie wewnętrznej spójności i odrębności oraz poczucie własnego istnienia). W badaniu wykorzystano narzędzie badawcze własnej konstrukcji, którym objęto uczniów klas trzecich bydgoskich szkół średnich, w tym 109 uczniów LO, 110 uczniów techników i 110 uczniów ZSZ (łącznie 329 osób). W próbie znalazło się 205 dziewcząt i 124 chłopców. 240 osób mieszkało w Bydgoszczy, 29 w małych miastach, 57 na wsi, nie uzyskano informacji od trzech osób o miejscu zamieszkania. Większość uczniów posiadała rodziców z wykształceniem zasadniczym zawodowym lub średnim. W konstrukcji narzędzia badawczego i przeprowadzeniu badania brały udział studentki drugiego roku pedagogiki opiekuńczo-wychowawczej WSP w Bydgoszczy, uczęszczające na seminarium prowadzone przez R. Lepperta. Najlepsze kompetencje w zakresie czytania ze zrozumieniem wykazali uczniowie LO (58,72% uzyskało wysoki poziom tej umiejętności), najniższe zaś – uczniowie ZSZ (44,55% nie zrozumiało przynajmniej połowy przeczytanej informacji). Wśród oczekiwań uczniów dominowały te związane z wykonywanymi w przyszłości zawodem i pracą zawodową (niezależnie od typu szkoły), następnie z rodziną (szczególnie wśród uczniów techników) oraz pożądanymi cechami osobowości (szczególnie wśród licealistów). 45,63% badanych było zadowolonych z siebie, zaledwie 6,25% wyraziło wyraźne niezadowolenie z siebie, a w przypadku wyraźnego zadowolenia z siebie najczęściej wyrażali je uczniowie ZSZ (57,01%), najrzadziej – licealiści (33,64%). Wśród najważniejszych powodów zadowolenia lub braku zadowolenia z siebie wymieniono szkołę, aktywność własną, aspiracje, marzenia i oczekiwania, przy czym powody te potrafili najczęściej wskazać uczniowie LO, najrzadziej zaś – ZSZ. Na pytanie dotyczące autokoncepcji (Kim jesteś?) uczniowie liceów i techników odpowiedzieli, używając średnio 13,3 oraz 12,9 określeń, a uczniowie zasadniczych szkół zawodowych – używając średnio siedem określeń. Rdzeń poczucia tożsamości badanych stanowiły kategorie dotyczące płci, pełnionej roli ucznia, członka rodziny oraz gatunkowe określenie człowiek. |