Celem badania była charakterystyka mobilności przestrzennej młodzieży na Dolnym Śląsku. Do celów szczegółowych zaliczono m.in.: określenie skali mobilności przestrzennej młodzieży, ich aspiracji finansowych, kierunków potencjalnych migracji. Sformułowano m.in. następujące pytania badawcze: Jaka jest skala migracji wewnętrznej i zewnętrznej wśród młodych ludzi na Dolnym Śląsku? Jakie są priorytety młodych osób związane z aktywnością zawodową (stała praca czy tzw. elastyczne formy zatrudnienia, wysokość dochodów czy miejsce pracy, możliwość rozwoju czy bezpieczeństwo socjalne etc.)? Jaki odsetek respondentów już korzystał z wyjazdów do pracy poza swoje miejsce zamieszkania? Jakie są najbardziej pożądane kierunki migracji (krajowej i zagranicznej)? Czy planowane wyjazdy są w zamierzeniu wyjazdami na stałe czy na czas określony? Badanie zrealizowano w następujących etapach: opracowanie raportu metodologicznego z opisem narzędzi, proponowanego sposobu doboru prób, harmonogramu prac; zbieranie informacji o dolnośląskim rynku pracy, sytuacji młodych osób, migracji i emigracji w województwie (desk research); pilotaż (N = 50); badanie ilościowe – w wybranych grupach respondentów, za pomocą wywiadów kwestionariuszowych z uczniami szkół ponadgimnazjalnych i studentami (PAPI), wywiadów telefonicznych wspomaganych internetowo z osobami powyżej 30. roku życia (CATI), N = 1566; badanie jakościowe o charakterze etnograficznym – za pomocą metod: wywiadów grupowych (FGI, N = 10), indywidualnych (IDI, N = 30 młodych, N = 10 pracodawców), diad heterogenicznych (N = 20), studiów przypadku (N = 2), triad (N = 15), panelu ekspertów. Większość uczniów i studentów aspirowała – jeśli chodzi o edukację – do osiągnięcia dyplomu magistra; respondenci chcą na ogół pracować w prywatnych firmach w kraju i mieć możliwość awansowania. Osoby, które skończyły naukę, często deklarowały chęć założenia własnego biznesu. Uczniowie szkół ponadgimnazjalnych twierdzili, że najważniejsze dla nich jest, by praca była ciekawa, sprawiała przyjemność i gwarantowała satysfakcjonujące wynagrodzenie. Studenci i osoby nieuczące się chcą pracować na umowę o pracę na czas nieokreślony. Studenci preferowali dobre zarobki i pracę w prywatnej firmie; osoby nieuczące się już uważały, że praca powinna wynikać z zainteresowań. Badani pracodawcy uważali, że młodzież na Dolnym Śląsku ma zbyt wygórowane oczekiwania co do przyszłych wynagrodzeń. Twierdzili jednak, że to nie decyduje o migracjach zarobkowych wśród młodych Dolnoślązaków – wyjeżdżają, bo w całym kraju nie gwarantuje się satysfakcjonujących warunków płacowych. Dla części młodych respondentów migracja była koniecznością i przede wszystkim ucieczką przed bezrobociem. Dla innych wiązała się natomiast z możliwością znalezienia lepszej pracy, wyższymi zarobkami, rozwojem kariery zawodowej, możliwością wykorzystania doświadczenia zdobytego za granicą po powrocie do kraju. Do negatywnych aspektów migracji respondenci zaliczyli: rozłąkę z rodziną, możliwość pracy za granicą poniżej kwalifikacji, barierę językową, dyskryminację (w przypadku migracji zagranicznych). Osoby zamierzające podjąć migrację w obrębie kraju wybrałyby: Warszawę, Wrocław, Kraków, Poznań i Łódź. Zdaniem 51% badanych za 5–10 lat będą w stałym związku z partnerem albo partnerką, 21% deklarowało pozostawanie w związku, ale nie chciało mieć dzieci, 6% zamierzało zostać singlem albo singielką, a 22% osób nie miało żadnych planów związanych z założeniem rodziny (najwięcej uczniów szkół ponadgimnazjalnych). 45% respondentów chciało mieć dom, 45% kilkupokojowe mieszkanie, 9% – kawalerkę. 39% chciałoby wyjechać do dużego miasta (powyżej 500 tys. mieszkańców), 27% zamierzało żyć w miejscowości od 20 do 200 tys. mieszkańców, 15% – na wsi, 11% – w najmniejszych miasteczkach. Większość – bez względu na przynależność grupową – chciała wieść dostatnie życie. Wśród uczniów aż 74% zamierzało kontynuować naukę, a pozostali nie mieli sprecyzowanych planów co do dalszego kształcenia po ukończeniu szkoły. Powody niekontynuowania nauki: chęć podjęcia pracy, utrzymywania się, usamodzielnienia się, brak pieniędzy na dalszą naukę, chęć wyjazdu za granicę, brak potrzeby edukowania się. 31% studentów kierunków humanistycznych, 32% technicznych i 31% gimnazjalistów chciało zdobyć ciekawą pracę. 27% studentów kierunków humanistycznych, 29% technicznych i 26% uczniów uważało jednak, że praca powinna być przede wszystkim dobrze płatna. Zarobki wśród osób pracujących były najważniejsze dla 39% respondentów. W grupie studentów kierunków humanistycznych 26% badanych chciało pracować w prywatnej firmie, 24% – we własnej, a wśród studentów kierunków technicznych prywatną firmę wybrałoby 37% respondentów, własną – 29%. Po 67% studentów obu typów kierunków, 57% uczniów szkół ponadgimnazjalnych oraz 77% osób niekształcących się chciałoby w przyszłości pracować na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony. Do migracji zarobkowej w obrębie tej samej gminy bardziej skłonni byli: studenci kierunków humanistycznych, a wśród nich osoby z Wrocławia i podregionu jeleniogórskiego. Gotowość migracji zarobkowej w obrębie województwa deklarowało najwięcej studentów humanistycznych z terenów wiejskich i Wrocławia. Także do migracji zagranicznej bardziej skłonni byli studenci kierunków humanistycznych, a wśród studentów kierunków technicznych – osoby z miast powyżej 20 tys. mieszkańców, od 100 do 200 tys. i z Wrocławia. Do powodów migracji zarobkowej zaliczono: brak pracy, złą sytuację finansową w kraju, niskie wynagrodzenie, brak możliwości awansu, złe warunki pracy, niski standard życia, brak możliwości rozwoju osobistego, brak rodziny w miejscu zamieszkania i złe warunki socjalne. Negatywne skutki migracji, wymieniane przez badanych: długa rozłąka z rodziną, rozpad małżeństw, eurosieroctwo, brak specjalistów w kraju, malejący przyrost naturalny.