Abstrakt: |
Badanie przeprowadzono w celu odpowiedzi na następujące pytania: W jakim stopniu dzieci podzielają stereotypy płci kulturowej zdefiniowane przez dorosłych? Czy dzieci poznają wcześniej cechy stereotypowe przypisywane mężczyznom i kobietom? Które stereotypy dzieci znały najlepiej? Czy zakres znajomości stereotypów rodzaju wykazuje wraz z wiekiem dzieci tendencję wzrostową? W badaniu zastosowano Miarę Stereotypów Płci (SSM II) we własnej adaptacji. Badaniem objęto 985 dzieci, w tym 481 dziewczynek i 504 chłopców. Wśród badanych znalazły się dzieci w wieku pięciu lat (13 osób), sześciu lat (381 osób), uczniowie różnych klas szkoły podstawowej (544) oraz uczniowie klas drugich gimnazjum (47). Badanie przeprowadzono w szesnastu przedszkolach, trzydziestu ośmiu szkołach podstawowych i dwóch gimnazjach z północno-wschodniej Polski. Wyniki badania pozwoliły potwierdzić tezę, zgodnie z którą dziewczynki i chłopcy uczą się stereotypów w tym samym tempie, a przy tym mają tendencję do wcześniejszego przyswajania stereotypów męskich niż kobiecych. Badane dzieci znały zatem lepiej stereotypy dotyczące męskości niż żeńskości – wartość wskaźnika dla stereotypu męskiego wyniosła 13,4, a dla żeńskiego – 11,9. Różnica ta była szczególnie widoczna w grupie pięciolatków, nieznacznie wśród gimnazjalistów. Wśród cech stereotypu męskości badani najlepiej znali atrybuty: silny, agresywny i okrutny, najsłabiej zaś – solidny, logiczny. Dzieci przyswajały sobie również stosunkowo wcześnie cechy stereotypowo kobiece w postaci: słaby, wdzięczny i łagodny, natomiast słabo kojarzono jeszcze z kobietą cechy pobudliwy, wredny i lekkomyślny. W przypadku niektórych cech nie wystąpiły jednoznaczne skojarzenia z płcią. Porównanie wyników badania z wynikami uzyskanymi w badaniach międzynarodowych z lat 70. i 90. z zastosowaniem tego samego narzędzia badawczego (Williams, Bennett, Best, 1975; Best i inni, 1977; Williams, Best, 1990) ujawniło, że polskie pięciolatki zajęłyby drugie miejsce po Pakistanie i przed Anglią pod względem stereotypu męskości (11,2) oraz równorzędne miejsce z Norwegią i Indiami pod względem stereotypu kobiecości (8,8). |