Abstrakt: |
Badanie przeprowadzono w celu odpowiedzi na następujące pytania: Z jakimi stresorami stykają się dzieci rozpoczynające naukę w klasie czwartej? Czy wyzwania te różnią się ze względu na płeć dzieci? Czy liczba skarg zgłaszanych przez dzieci z klasy czwartej w pierwszych tygodniach nauki jest wyższa niż liczba skarg zgłaszanych w tym czasie przez dzieci z klas piątych i szóstych? Badaniem ankietowym objęto 69 uczniów z losowo wybranych klas czwartych szkoły miejskiej w województwie mazowieckim. Dwóch uczniów było upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim. Wyniki badania pozwoliły stwierdzić, że dla niemal wszystkich uczniów nauka w klasie czwartej związana była z przeżywaniem stresu. Wyróżniono następujące kategorie treściowe stresorów: 1) stresory powstające w relacji nauczyciel – uczeń – lęk przed nieżyczliwym nauczycielem, konieczność pracy z dużą liczbą nauczycieli, odczuwanie smutku po rozstaniu z nauczycielem nauczania początkowego; 2) stresory powstające w relacji uczeń – uczeń – lęk przed uczniami klas starszych, obawa związana z pytaniem z kim usiądę?, uczucie nowości wpływające na postrzeganie nowych koleżanek i kolegów jako „trochę innych”; 3) stresory „szkolne” – strach przed otrzymaniem uwagi za niewłaściwe zachowanie, lęk związany z ocenami szkolnymi, lęk przed spóźnieniem się na lekcje w związku z niemożnością znalezienia sali, lęk przed zapomnieniem materiałów do nauki, obciążenia związane z koniecznością przygotowania się do liczniejszych sprawdzianów i kartkówek itp.; 4) stresory powstające w reakcji na wyzwania szkolne (stresory „po szkole”) – mało czasu na odpoczynek i rekreację, konieczność odrabiania czasochłonnych prac domowych, bezradność w zetknięciu z trudną pracą domową, strach przed samodzielnym powrotem do domu, obawa przed wystąpieniem problemu z dostaniem się do domu (np. przez zgubiony klucz), uczucie zmęczenia po szkole; 5) inne – noszenie do szkoły ciężkiej teczki, obawa, że nie zostały zakupione odpowiednie książki. Stwierdzono różnice między odpowiedziami dziewczynek i chłopców – te pierwsze wskazały łącznie większą liczbę stresorów, ponadto odpowiedzi różniły się w ramach poszczególnych kategorii stresorów. Taka sama zależność pojawiła się w przypadku skarg zgłaszanych w gabinecie szkolnej pielęgniarki. W przypadku skarg istotny okazał się również wiek uczniów – uczniowie klas czwartych zgłosili więcej skarg u pielęgniarki szkolnej niż uczniowie starszych klas. |