Abstrakt: |
Badanie miało na celu diagnozę sposobu postrzegania wychowawcy przez wychowanków domów dziecka. Badaniem objęto łącznie 67 osób w wieku od sześciu do 18 lat (28 dziewcząt i 39 chłopców) z następujących placówek: Zespół Placówek Opiekuńczo-Wychowawczych „Pogodny Dom”, Dom Dziecka im. J. Korczaka, Zespół Placówek Wsparcia Dziecka i Rodziny – Dom Dziecka nr 2 im. E. Szelburg-Zarembiny, Placówka Opiekuńczo-Wychowawcza „Mój Dom” w Radzyniu Podlaskim. W badaniu zastosowano rysunek Mój wychowawca wzorowany na technice Mój nauczyciel autorstwa I. Gryniuk i V. Tuszyńskiej-Boguckiej (1999) oraz technikę zdań niedokończonych. Rysunki wychowawców wykonało 29 badanych. Ponad połowa przedstawiła wychowawcę jako postać pozytywną. Pozostali wychowankowie ukazali na rysunku postać negatywną, w tym ośmioro dzieci przedstawiło wychowawcę jako osobę agresywną i wrogą, a pięć osób – jako osobę słabo określoną. Większość badanych przedstawiła wychowawcę realistycznie (jako postać ludzką), żaden z badanych nie przedstawił na rysunku siebie ani żadnego otoczenia. Analizy odpowiedzi udzielonych przez badanych w teście zdań niedokończonych dokonali sędziowie kompetentni, którzy utworzyli na ich podstawie kategorie odpowiedzi i określili je jako negatywne lub pozytywne. Niemal wszyscy wychowankowie opisywali swoich wychowawców pozytywnie, negatywne opisy stanowiły wyjątek (np. ostry, rygorystyczny, niesprawiedliwy). Za najlepsze cechy wychowawcy uznawano bycie dobrym, miłym, wyrozumiałym, punktualnym, uczciwym, cierpliwym, wesołym, szczerym, pomocnym, mądrym. Zapytani o powody zadowolenia z relacji z wychowawcą, wychowankowie podawali najczęściej przejawianie wobec nich pozytywnych cech (Lubię, kiedy mój wychowawca jest miły/opanowany/ma dobry humor itp.) oraz wykonywanie przez wychowawcę określonych czynności (odrabianie lekcji z wychowankami, pójście z nimi na salę, pomaganie w dyżurach, wspólna zabawa itp.). Badani lubili również, gdy wychowawcy koncentrowali się na ich osobie, na ich problemach i sprawach. Dla niektórych respondentów powodem zadowolenia był sam fakt, że wychowawcy nie przejawiali w stosunku do nich negatywnych cech czy zachowań. Wśród przyczyn niezadowolenia z relacji z wychowawcą wymieniono takie zachowania wychowawcy jak krzyczenie, pouczanie, bycie upierdliwym, krytykowanie, palenie papierosów, wydawanie poleceń, stawianie zakazów. Gdyby mieli taką możliwość, badani sprawiliby, by wychowawcy częściej przejawiali w stosunku do nich cechy pozytywne (bycie fajnym, milszym, lepszym, chodzenie z wychowankiem na zakupy, bycie bardziej stanowczym itp.), oraz ograniczyli przejawianie cech negatywnych (niepouczanie, niekrzyczenie, niedenerwowanie się, niepalenie, posiadanie innego poczucia humoru itp.). Zdaniem badanych wychowawca powinien przejawiać pożądane przez nich cechy pozytywne, wykonywać pożądane przez nich czynności, okazywać wychowankom pozytywne uczucia i emocje, wyręczać wychowanków w ich obowiązkach. |