Abstrakt: |
Badanie miało charakter pilotażowy i zostało przeprowadzone w celu diagnozy wzajemnych relacji między nauczycielem a uczniami podczas lekcji wychowania fizycznego w różnych typach szkół (w szkole podstawowej, gimnazjum, liceum ogólnokształcącym oraz technikum). Analizie poddano także charakter komunikacji interpersonalnych oraz strukturę obserwowanych zajęć. W badaniu zastosowano metodę obserwacji; na wszystkich etapach kształcenia czynności nauczyciela i uczniów były rejestrowane za pomocą kamery HD, uzyskany w ten sposób materiał analizowano następnie pod kątem interakcji nauczyciel – uczeń. W wyniku obserwacji 12 lekcji (w tym trzech w klasach V-VI w szkole podstawowej, trzech – w klasach I-II w gimnazjum, trzech – w klasach II w liceum, trzech – w klasach I-II technikum) udało się zarejestrować 3674 czynności nauczyciela i 4500 czynności uczniów. Wśród zachowań pedagogów dominowały czynności kontrolne, które stanowiły 29,84% wszystkich czynności nauczyciela we wszystkich typach szkół. Najczęstszą interakcją w tym przypadku okazało się obserwowanie ćwiczących uczniów. Podobnie często występowały także czynności informacyjne (29,24%), w ramach których pedagog przede wszystkim udzielał instrukcji, a uczniowie słuchali. Jeśli chodzi o czynności uczniów, najczęstszymi okazały się ćwiczenia (62%), pozostałe zachowania: słuchanie i obserwowanie nauczyciela (18%). Porównanie trzech etapów kształcenia pozwoliło stwierdzić, że w szkole podstawowej oraz gimnazjum najliczniej występowały czynności informacyjne nauczyciela, natomiast w szkołach ponadgimnazjalnych – czynności kontrolne. Wykazano, że we wszystkich analizowanych zajęciach przewagę stanowiły biotechniczna koncepcja wychowania fizycznego oraz nauczanie nad wychowaniem (jedynie 2% czynności nauczycieli było działaniami wychowawczymi). |