Abstrakt: |
Badanie przeprowadzono w celu odpowiedzi na następujące pytania: Jaki zespół cech temperamentu różnicuje poziom unikowej strategii radzenia sobie stosowanej przez młodzież w trudnych sytuacjach społecznych? Jaki zespół zmiennych rodzinnych różnicuje poziom unikowej strategii radzenia sobie stosowanej przez młodzież w trudnych sytuacjach społecznych? W badaniu wykorzystano Kwestionariusz Radzenia Sobie w Trudnych Sytuacjach Społecznych RTSS (Borecka-Biernat 2003), Kwestionariusz Temperamentu PTS J. Strelaua, A. Angleitnera i B. Zawadzkiego i Kwestionariusz Stosunków między Rodzicami a Dziećmi PCR A. Roe i M. Siegelmana w opracowaniu W. J. Kowalskiego (forma III) Badaniem objęto gimnazjalistów z Wrocławia i okolicznych miejscowości w wieku 13-15 lat. Na pierwszym etapie badania wyselekcjonowano za pomocą Kwestionariusza RTSS młodzież uzyskującą wysokie wyniki w skali agresji i uniku, tworząc w ten sposób dwie grupy do badań właściwych. W omawianej fazie badania wzięło udział 780 uczniów, w tym 376 dziewcząt i 404 chłopców. Do grupy agresywnej, czyli charakteryzującej się wysokim poziomem agresji jako strategii radzenia sobie w trudnych sytuacjach społecznych, zaliczono 229 osób (93 dziewczynki i 136 chłopców). Do grupy unikowej, czyli charakteryzującej się wysokim poziomem uniku jako strategii radzenia sobie w trudnych sytuacjach społecznych, zaliczono z kolei 186 osób (89 dziewczynek i 97 chłopców). Na drugim etapie badania zastosowano wobec obu tych grup Kwestionariusz PTS oraz Kwestionariusz Stosunków między Rodzicami a Dziećmi PCR forma III. Analiza uzyskanych danych pozwoliła stwierdzić, że młodzież wykorzystująca w trudnych sytuacjach społecznych strategię agresji przejawiała gotowość do podejmowania i kontynuowania czynności w sytuacjach silnie stymulujących oraz wykazywała brak zdolności do przerwania danej czynności niezgodnej z oczekiwaniami społecznymi, gdy wymagały tego okoliczności. Z kolei niska gotowość do podejmowania i kontynuowania aktywności w sytuacji silnego napięcia emocjonalnego, obniżenie efektywności działań oraz zdolności do powstrzymania się od czynności niezgodnych z oczekiwaniami społecznymi czy przerwania ich, gdy wymagały tego okoliczności, sprzyjały nasileniu się strategii unikowej radzenia sobie w trudnych sytuacjach społecznych. Postrzegane postawy rodziców charakteryzujące się m.in. zbytnim chronieniem córek przed przeżywaniem przykrych doznań (tak ze strony matki, jak i ojca) sprzyjały stosowaniu przez dziecko agresywnej strategii radzenia sobie w trudnych sytuacjach społecznych, im zaś większa była deprywacja potrzeby więzi społeczno-emocjonalnej spowodowana nieprawidłowymi relacjami z rodzicami, tym większa była skłonność u badanych dzieci, w tym szczególnie dziewczynek, do stosowania strategii unikowej. |