Abstrakt: |
Badanie przeprowadzono w celu znalezienia odpowiedzi na pytanie, czy poczucie alienacji wpływa na łamanie prawa przez młodego człowieka. Główny problem badawczy stanowiły psychospołeczne korelaty doznawania alienacji przez nieletnich chłopców. Sformułowano następujące hipotezy: nieletni chłopcy z dużych miast istotnie częściej doświadczają alienacji; u nieletnich chłopców doświadczających ubóstwa występuje istotnie wyższy poziom alienacji; przeżywanie alienacji w istotny sposób współwystępuje z poczuciem własnej skuteczności; poczucie alienacji w istotny sposób koreluje ze strategiami zaradczymi podejmowanymi w sytuacjach trudnych. W badaniu wzięło udział 115 chłopców, w wieku od 14 do 17 lat; większość pochodziła i mieszkała w miastach; ponad połowa respondentów wywodziła się z rodzin pełnych, w których rodzice nie wyjeżdżali za granicę w celach zarobkowych. Badani byli umieszczeni w ośrodkach zamkniętych, placówkach otwartych lub przebywali w warunkach wolnościowych. W badaniu posłużono się wywiadem, Skalą Poczucia Alienacji, Kwestionariuszem Oceny Własnego Życia oraz Strategicznym Podejściem do Skali Radzenia Sobie – Wersją Sytuacyjną (SACS). W wyniku przeprowadzonego badania nie potwierdzono hipotezy pierwszej. Wśród mieszkańców dużych i średnich miast oraz wsi zanotowano różnice w poczuciu bezsensu. Wykazano, że respondenci pochodzący ze środowiska wiejskiego doznawali istotnie większego poczucia bezsensu niż młodzież z miast liczących do 100 tys. mieszkańców. Analiza danych ujawniła, że wszyscy badani z podobną intensywnością odczuwali osamotnienie, wyobcowanie oraz zagubienie. Uzyskany materiał pozwolił częściowo potwierdzić drugą hipotezę. W zakresie poziomu doświadczanej alienacji zaobserwowano różnice w poczuciu izolacji reprezentowane przez chłopców o złej sytuacji materialnej. W porównaniu z młodzieżą deklarującą raczej dobre oraz dobre warunki bytowe ich poczucie wyizolowania było istotnie wyższe. Częściowo potwierdzono także hipotezę trzecią i czwartą. Na podstawie uzyskanego materiału wykazano występowanie istotnych statystycznie ujemnych współzależności pomiędzy poczuciem alienacji a odwoływaniem się do działań asertywnych, ostrożnych oraz nawiązywaniem współpracy społecznej. Wysnuto wniosek, że im większy stopień odczuwanej alienacji nieletnich, tym bardziej skłonni są oni do korzystania z negatywnych, infantylnych strategii zaradczych. |