Abstrakt: |
Badanie przeprowadzono w celu diagnozy wartości preferowanych przez wychowanków przebywających w Schronisku dla Nieletnich w Stawiszewie. Badanie przeprowadzono metodą sondażu diagnostycznego oraz z wykorzystaniem techniki ankiety (kwestionariusz autorstwa M. Konopczyńskiego i L. Pytki), wywiadu skategoryzowanego oraz analizy dokumentów. Badaniem objęto 40 wychowanków w wieku 14-19 lat. Wyniki badania pozwoliły stwierdzić, że w życiu respondentów było wiele czynników, które spowodowały niedostosowanie społeczne nieletnich, w tym alkoholizm w rodzinie, narkotyki, karalność któregoś z członków rodziny, rozpad rodziny itp. Rodzice niejednokrotnie dostarczali badanym negatywnych wzorców, w tym szczególnie ojciec, który często alkoholizował się lub przebywał w więzieniu. Problematyczne było również środowisko rówieśnicze badanych, często charakteryzujące się stosowaniem środków odurzających oraz wchodzeniem w konflikt z prawem (w tym szczególnie poprzez kradzież mienia). Szkoła okazała się instytucją pogłębiającą często nieprzystosowanie społeczne badanych. Kłopoty z nauką, złe oceny oraz nieodrobione lekcje powodowały, że respondenci uciekali ze szkoły i wagarowali (90% badanych). To z kolei prowadziło do coraz większych zaległości i powtarzania klasy (70%). Wagary spędzano na podwórku lub na ulicach, często w grupie rówieśniczej pochodzącej z tego samego środowiska. Grupy takie przekształcały się niekiedy w grupy przestępcze (kradzież, chuligaństwo). Koledzy byli przyczyną konfliktów z prawem w przypadku 90% badanych. Większość badanych pozytywnie oceniła orientację prospołeczną, byli gotowi poświęcić się dla innych (78%), negatywnie oceniali izolowanie się od społeczeństwa (75%) oraz za rozsądne uznawali zachowanie zgodne z wymaganiami i oczekiwaniami ludzi (53%). Nisko oceniano z kolei orientację normatywną – 58% uważało, że człowiek może żyć uczciwie, chociaż nie przestrzega prawa; 70% uznało, że czasami dobrze jest skłamać; 68% ceniło najwyżej honor i dobre imię; 75% uznawało, że sprawiedliwe jest, by każdy dostał to, na co zasłużył. Większość badanych preferowała orientację hedonistyczną (urozmaicone życie, pełne przygód i ryzyka), w umiarkowanym zaś stopniu preferowano orientację relatywistyczną (brak prawa do narzucania innym swojego zdania, tolerancja). |