Abstrakt: |
Badanie przeprowadzono w Krakowie wśród 432 rodzin, w tym w: 171 rodzinach pełnych, w których obydwoje rodzice nie mieli pracy (rodzina typu A); 125 rodzinach niepełnych, w których jedyny żywiciel nie pracował (rodzina typu B); 136 rodzinach pełnych, w których jeden rodzic nie pracował (rodzina typu C). Badanych zapytano o sposób spędzania wolnego czasu przez dziecko, następnie powiązano udzielone odpowiedzi z dochodami rodziców. Wyniki analizy pozwoliły stwierdzić, że w przypadku rodzin typu A i B występowała zależność między dochodami rodziców a wspólnymi wyjściami na spacery i do kina oraz między dochodami a uczestnictwem w spotkaniach i uroczystościach rodzinnych. Najczęściej czas wolny z dzieckiem spędzały rodziny typu C (47,8%), najrzadziej zaś – typu A (17%), w których 55% rodziców nie spędzało czasu wolnego wspólnie z dzieckiem. Stwierdzono zależność między typem rodziny a korzystaniem przez dziecko ze świetlicy szkolnej, świetlicy środowiskowej i domów kultury. Korelacja taka łączyła również typ rodziny z uczestnictwem dzieci w kółkach zainteresowań, chodzeniem do kina, spotkaniami z kolegami oraz oglądaniem telewizji. Ogólnie rzecz biorąc, dzieci z rodzin bezrobotnych spędzały najczęściej czas wolny w domu (81,9%), głównie oglądając telewizję (92,6%). Często czas ten spędzano również na zabawach z rówieśnikami na podwórku (93,2%). Znakomita większość rodzin nie uczestniczyła w wyjściach do teatru lub na koncert, bardzo niewiele z nich wychodziło sporadycznie do kina i były to częściej rodziny typu C (typ A – 4,1%, typ B – 5,6%, typ C – 14%). Rodziny starały się wyposażyć dziecko w podstawowe przedmioty umożliwiające spędzanie wolnego czasu, w tym najczęściej w piłkę, następnie księgozbiór, magnetofon, rower, komputer. Zakupów takich najczęściej dokonywały rodziny typu C, najrzadziej zaś – rodziny typu A. Sytuację rodzin zbadano pod względem: warunków materialno-bytowych; warunków realizacji potrzeb związanych z żywieniem, nauką i rekreacją dziecka; warunków mieszkaniowych; warunków realizacji potrzeb zdrowotnych dzieci. W toku badania zauważono, że zjawisku biedy towarzyszą bezradność, liczenie na zasiłek, brak wykształcenia rodziców, czasami alkoholizm, konflikty i przemoc (psychiczna i fizyczna). Stwierdzono, że negatywne wzorce mogą wpłynąć na dziedziczenie statusu bezrobotnego przez dzieci. 67,8% rodzin typu A i 64,8% rodzin typu B nie zaspokajało w wystarczającym stopniu potrzeb związanych z żywieniem i nauką, rodzinom typu C udawało się to w 57,3%. Wyniki badania wskazały również, że złe warunki mieszkaniowe, brak miejsca do odpoczynku wpływają na rozdrażnienie dziecka i spadek jego aktywności w szkole. Mała powierzchnia mieszkaniowa stawała się częstym powodem do rodzinnych nieporozumień. Ponadto stwierdzono słaby oraz zły stan zdrowia przede wszystkim u dzieci z rodzin typu A i B. Ponad 24,3% dzieci cierpiało na nerwice, które spowodowane były m.in. niespokojną atmosferą w domu oraz kłótniami rodziców. |