Abstrakt: |
Celem badania było zdobycie informacji o sytuacji zawodowej i materialnej oraz o karalności wychowanków Zakładu Poprawczego w Witkowie po opuszczeniu placówki. Stanowiło ono trzecią edycję analogicznego badania przeprowadzonego w 1995 i 2003 roku, przy czym w edycji tej rozszerzono zakres badań o informacje dotyczące wspomnień wychowanków związanych z pobytem w ZP w Witkowie z punktu widzenia ich dalszych doświadczeń. Badaniem objęto 33 wychowanków umieszczonych w środowisku domowym na podstawie art. 90 (na mocy prawa) i 86 (warunkowo) upn. w latach 2003-2007. Przeprowadzono je za pomocą ankiety korespondencyjnej, składającej się z 12 pytań i dostosowanej do możliwości wychowanków (upośledzenie w stopniu lekkim). Otrzymano 54% odpowiedzi. Wyniki badania pozwoliły stwierdzić, że badani zwolnieni z zakładu warunkowo częściej znajdowali zatrudnienie (60%) niż osoby zwolnione na mocy prawa (50%). Zwolnieni warunkowo częściej nie popadali również w ponowny konflikt z prawem (80%) niż badani z drugiej grupy (44%). Stwierdzono korelację między kategoriami „ukończona szkoła”, „znalezienie pracy” oraz „karalność”, na podstawie czego można było wnioskować o pozytywnym wpływie wykształcenia badanych na proces readaptacji społecznej. Alternatywnym wytłumaczeniem był wpływ kompetencji społecznych wychowanków oraz pozytywnego wsparcia ze strony najbliższego otoczenia, jednak hipoteza ta wymagała potwierdzenia. Nie potwierdzono założenia, zgodnie z którym im więcej czasu minęło od opuszczenia zakładu, tym większa byłaby karalność badanych. Poziom usamodzielnienia byłych wychowanków zakładu oceniono jako wysoki, a porównanie z poprzednimi edycjami badania pozwoliło stwierdzić systematyczny wzrost tego poziomu. 55% badanych pracowało (1995 – 13%, 2003 – 9%), 50% mieszkało samodzielnie (1995 – 0%, 2003 – 4,4%). 67% wychowanków potrafiło optymalnie wykorzystać pomoc instytucjonalną w usamodzielnieniu się, otrzymaną po opuszczeniu placówki (otrzymało ją 50% badanych). Większość respondentów pozytywnie oceniła swój pobyt w Witkowie. Określono czynniki determinujące readaptację społeczną wychowanków zakładu, które okazały się takie same jak w 2003 roku: predyspozycje osobowościowe i nabywane kompetencje; środowisko rodzinne i szerszy kontekst środowiskowy; mechanizmy zachowań społecznych; sytuacja na rynku pracy; jakość i skuteczność prowadzenia procesu usamodzielnienia przez PCPR, MOPS, MOPR; uzależnienie wychowanków od pomocy rodzin, roszczeniowa postawa wobec otoczenia. |