Abstrakt: |
Celem badania było ustalenie różnic w zakresie preferowania poszczególnych wartości ostatecznych i instrumentalnych między młodzieżą niedostosowaną społecznie a młodzieżą niewchodzącą w konflikt z prawem. Badaniem objęto łącznie 200 chłopców, w tym 100 wychowanków młodzieżowych ośrodków wychowawczych (MOW) oraz 100 niekaranych osób (uczniów gimnazjów i zasadniczej szkoły zawodowej). W doborze grupy kontrolnej brano pod uwagę płeć i wiek badanych. Jako metodę badawczą zastosowano Kwestionariusz Preferencji Wartości M. Rokeacha (adaptacja amerykańskiego testu Value Survey). Wyniki badania pozwoliły częściowo potwierdzić hipotezę o różnicach w preferencjach z zakresu wartości między młodzieżą niedostosowaną społecznie a młodzieżą niekaraną. Różnice istotne statystycznie stwierdzono dla większości wartości ostatecznych (bezpieczeństwo narodowe, dojrzała miłość, pokój na świecie, prawdziwa przyjaźń, równość ludzi, sukcesy życiowe, wewnętrzny spokój i harmonia, wygodne życie) i tylko dwóch wartości instrumentalnych (samodzielność, uczciwość). Na tej podstawie można było przypuszczać, że obie grupy badanych dzieliły przekonania dotyczące celów ludzkiego życia, łączyły natomiast przekonania na temat postępowania. W życiu wszystkich badanych ważne okazały się wartości niematerialne w postaci szczęścia, zabezpieczenia bytu rodziny, prawdziwej przyjaźni i dojrzałej miłości. Młodzież nieprzystosowana społecznie wysoko ceniła również mądrość i wolność osobistą. W zakresie wartości instrumentalnych obie grupy badanych ceniły ambicję, czystość i odwagę, które były zarówno wartościami związanymi z potrzebą autonomii i niezależności, jak i wartościami charakterystycznymi dla tzw. drugiego życia. Wychowankowie MOW najmniej preferowali posłuszeństwo i tolerancję, co wiązać można było z normami podkultury przestępczej, opierającej się na nietolerancji i odrzuceniu wszelkich ogólnych form postępowania. |