Abstrakt: |
Projekt Subtitling and Language Learning zrealizowano w ramach programu LLP: 504737-LLP-1-F1-KA2-KA2NW. Wśród celów badawczych znalazły się: 1) zdefiniowanie kontekstów dydaktycznych, w których mogą pojawiać się materiały audiowizualne z podpisami; 2) stwierdzenie, czy nauczanie z wykorzystaniem takich materiałów przebiega w kontekście instytucjonalnym, czy stanowi element programu samokształcenia pod opieką wolontariusza, opiekuna dydaktycznego; 3) analiza wypowiedzi nauczycieli na temat sposobów wprowadzania takiej formy nauczania do zaplanowanego wcześniej programu zajęć oraz jej efektywności w nauczaniu języków obcych. W projekcie wzięło udział dziewięć uniwersytetów: Turku, Helsinki (Finlandia), Wilno (Litwa), Faro (Portugalia), Barcelona (Katalonia), Lubljana (Słowenia), Pawia (Włochy), Patras (Grecja), Castellon (Hiszpania), UAM (Polska), oraz jeden uniwersytet stowarzyszony: Ramat Gan (Izrael). W badaniu wykorzystano ankiety online skierowane do uczniów/studentów rozpoczynających jakiś kurs pod okiem nauczycieli, do uczniów/studentów chcących samodzielnie polepszyć swoje kompetencje językowe (łącznie około 900 uczniów/studentów) oraz do nauczycieli aktywnie współpracujących z badanymi uczniami/studentami (około 60 osób). W następnej fazie projektu, która trwała około 1,5 roku, przeprowadzono nauczanie języków obcych przy zastosowaniu materiałów audiowizualnych z podpisami albo samokształcenie z wykorzystaniem takich materiałów. Po tym okresie dokonano ponownego pomiaru opinii tych samych badanych z zastosowaniem nowej ankiety, której celem była weryfikacja roli materiałów audiowizualnych z podpisami w procesie nauczania i uczenia się języków obcych. W sumie w badaniu pojawiło się 15 nauczanych języków w różnych kontekstach instytucjonalnych i pozainstytucjonalnych a uczniowie mówili 24 językami ojczystymi. W ostatniej fazie badania przeprowadzono wywiady z nauczycielami uczestniczącymi w realizacji projektu na temat przydatności materiałów audiowizualnych z podpisami w nauczaniu języków obcych oraz poproszono ich o dostarczenie fiszek dydaktycznych zdających sprawozdanie z każdej lekcji, w której posiłkowali się takimi materiałami. W Polsce w badaniu uczestniczyli następujący nauczyciele UAM w Poznaniu: dr Aleksandra Jankowska (język angielski), dr hab. Marzena Blachowska-Szmigiel i mgr Jean-Marie Lalouet (język francuski) oraz dr Sebastian Cudak (język niemiecki). Eksperyment prowadzono przez dwa semestry. Wyniki badania pozwoliły stwierdzić, że materiały audiowizualne z napisami wspomagały nauczanie instytucjonalne oraz zdecydowanie pomagały w samodzielnym polepszeniu kompetencji językowych uczniów/studentów przy założeniu, że badani ci posługiwali się materiałami w sposób świadomy i wspomagani byli przez jakiegoś tutora. Za najlepszy materiał dydaktyczny nauczyciele uznali materiały audiowizualne w języku obcym z podpisami w tym samym języku obcym (kombinacja L2-L2). Inne kombinacje również uznano za przydatne w zakresie rozwijania specyficznych kompetencji: L1-L2 miała pomagać w zapamiętywaniu pewnych struktur skostniałych, L2-L1 służyła jako ćwiczenia przykładowe. Większość nauczycieli uzależniła zastosowanie materiałów audiowizualnych z podpisami od poziomu językowego uczniów. Ci, którzy wskazywali, że materiały takie można stosować na każdym poziomie nauczania, podkreślali konieczność zintegrowania ich z innymi materiałami i celami dydaktycznymi. Wielu respondentów podkreślało atrakcyjność materiałów audiowizualnych w procesie kształcenia jako element motywujący oraz kładło nacisk na pozytywną ocenę tych materiałów przez uczniów. |