Abstrakt: |
Badanie miało na celu rekonesans w obszarze mechanizmów lingwistycznych i form agresji obecnych w filmie animowanym skierowanym do młodego odbiorcy oraz stanowiło kontynuację refleksji autora i innych badaczy nad agresją werbalną w dyskursie subkulturowym, w szczególności uczniowskim (chodzi o publikacje L. Krajewskiego z roku 1998 i lat 2004-2006 oraz publikacje D. Simonides, H. Zgółkowej, K. Czarneckiej i K. Długosza). W swojej analizie badacz oprał się na definicji dyskursu T.A. van Dijka (2001) i A. Duszaka (1998) oraz definicji agresji językowej S. Gajdy (2001). Badaniem objęto ścieżki dźwiękowe filmów i seriali animowanych (m.in. Dawno temu w trawie, Włatcy móch), w szczególności dialogi. Slang uczniowski cechował się stereotypizacją wyrażaną w wysokiej częstotliwości wulgaryzmów w komunikatach o formie kłótni, sporów, przekomarzań, przedrzeźnień. Zaniedbana okazała się sfera rzeczowej, estetycznej i moralnie odpowiedzialnej argumentacji. W analizowanym dyskursie dominowały emocje o negatywnym zabarwieniu. Rzadkością były wypowiedzi pozytywnie taksujące kreowaną rzeczywistość. Z mowy młodzieżowej korzystano najczęściej w celu wyrażenia zdenerwowania, stresu, zniechęcenia, poczucia zagrożenia, poniesienia porażki. Agresywność badanych wypowiedzi zwiększały elementy zapożyczone, w szczególności z leksyki przestępczej i etymologii ludowej. Bohaterowie filmów animowanych korzystali z gotowych kolekcji leksykalnych, frazeologii potocznej i syntaktycznych konstrukcji poważnie zredukowanych oraz ze skrótowców. Innowacje leksykalno-frazeologiczne wykorzystywały w podstawie derywacyjnej jednostki już ekspresywnie nacechowane, a w derywacie podtrzymywano wyrazistą obrazowość uintensywniającą jednostki językowe. Zanotowano wykorzystanie następujących czynników prajęzykowych: akcentu (z tendencją do przenoszenia akcentu głównego na pierwszą sylabę w leksemach wielosylabowych i jego paroksytoneza w zapożyczeniach zewnętrznych), intonacji (często wznoszącej), iloczasu (znaczne wydłużenie artykulacji samogłosek w partykułach przeczących i rzadziej twierdzących). |