Abstrakt: |
Celem badania było udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy autorzy podręczników do języka niemieckiego są świadomi znaczenia refleksji na temat emocji i uczuć towarzyszących uczeniu się na lekcjach oraz czy w wystarczającym stopniu aktywizują uczniów do tej refleksji. Analizie poddano wybrane podręczniki do nauki języka niemieckiego, których autorzy deklarowali, że pomagają w kształtowaniu postawy autonomicznej uczniów. Były to: Stufen International (Ernst Klett Verlag, 1995-2000); Delfin (Max Hueber Verlag, 2001); Berliner Platz (Langenscheidt, 2002-2004); Na und? (PWN, 1999-2000); em (Max Hueber Verlag, 1997-2000); Aspekte (Langenscheidt, 2007-2010); Unterwegs (Langenscheidt, 1998-1999). Wyniki analizy pozwoliły stwierdzić, że elementy eksplicytnego treningu strategii afektywnych zawierało pięć badanych podręczników: Stufen International, Berliner Platz, Na und?, Unterwegs i Aspekte (bezpośrednie omawianie w podręczniku problemów związanych na przykład z opuszczaniem zajęć, negatywnymi skutkami stresu u uczniów, ocenianiem uczniów itp.). Ilość i jakość informacji przekazywanych w poszczególnych podręcznikach różniły się jednak znacząco. Z kolei elementy implicytnego treningu strategii afektywnych pojawiły się praktycznie we wszystkich analizowanych podręcznikach (np. zachęcanie uczniów do pozytywnej identyfikacji z postacią uczącą się języka niemieckiego i tłumaczącą komuś innemu zasady tego języka). Ponownie jednak jakość i forma oferowanych treści pozostawały bardzo zróżnicowana. Ostatecznie wybrane podręczniki do nauki języka niemieckiego pomimo tego, że miały na celu promowanie postawy autonomicznej ucznia, rzadko i zazwyczaj jednorazowo uwzględniały treści z zakresu uświadamiania uczniom roli emocji w procesie uczenia się i wzmacniania ich własnych motywów do nauki. Zaobserwowano także skłonność autorów podręczników do koncentrowania się wyłącznie na negatywnych emocjach i uczuciach. Ponadto elementy implicytnego treningu strategii afektywnych były często tak zakamuflowane, że uczniowie mogli mieć trudności z ich identyfikacją i dokonaniem transferu na inne sytuacje uczenia się. |