Abstrakt: |
Celem badania było poznanie rozumowania uczniów w wieku od 7 do 10 lat, przyjrzenie się charakterystyce zmian rozwojowych dzieci, ustalenie, jakie procedury stosują uczniowie podczas rozwiązywania zadań, oraz wskazanie różnic między rozumowaniem uczniów młodszych i uczniów klasy czwartych szkoły podstawowej, które przechodzą na schemat rozumowania blokowego. Procedurę badawczą oparto na badaniach Zinajdy Iliicznej Kałmykowej (1964, 1973, 1982). Polegała ona na zaaranżowaniu sytuacji, w której tzw. silny uczeń (osiągający bardzo dobre i dobre wyniki w nauce, posiadający rodzeństwo, łatwo nawiązujący kontakty z innymi, chętnie i samodzielnie rozwiązujący zadania) tłumaczy młodszemu, słabemu uczniowi sposób rozwiązania trudnego zadania, ujawniając w ten sposób swoje procedury intelektualne bez zapośredniczenia ze strony osoby dorosłej. Posłużono się dwoma zadaniami diagnostycznymi własnej konstrukcji: Waga i Woreczki z kamykami. Badaniem objęto pary uczniów silnych i słabych, uczęszczających do tej samej klasy. Doboru uczniów dokonano na podstawie wyników Testu Matryc Ravena oraz na podstawie opinii wychowawcy klasy. Wyniki badania pozwoliły stwierdzić zasadność podziału na ścieżki rozumowania: enaktywną, ikoniczną i symboliczną. Badane dzieci, niezależnie od wieku, stosowały te same strategie rozumowania. W wieku ośmiu, dziewięciu lat ustalały się procedury rozumowania, a różnice indywidualne dotyczyły precyzji tłumaczeń, nie logiki rozumowania. Badaczka oceniła, że długo trwa proces równoważenia się struktur poznawczych. Za równie odpowiednią do interpretacji zachowań dzieci uznała teorię skryptów (R.C. Schanka i R.P. Abelsona). Skrypt służący dzieciom do radzenia sobie z problemem wydawał się jednakowy dla dzieci z klas pierwszych i czwartych, przy czym w ciągu trzech lat następuje bogacenie i doskonalenie tego skryptu. |