Abstrakt: |
Badanie zrealizowano w ramach grantu APS BW 05/05-II. Jego celem było poznanie opinii nauczycieli na temat roli kreatywności w szkole i kreatywnych uczniów oraz określenie zależności między wyrażanymi poglądami a kreatywnością samego nauczyciela i jego charakterystyką psychologiczną. Badaniem objęto 630 nauczycieli i uzyskano 508 pełnych odpowiedzi (84% kobiet i 16% mężczyzn). Badani mieścili się w przedziale wiekowym 20-66 lat, średnia wieku wyniosła 40 lat. 65% respondentów posiadało dzieci, niemal wszyscy legitymowali się wykształceniem wyższym. Nauczyciele pracowali we wszystkich typach szkół, w większości w szkołach państwowych. 48% badanych było w momencie badania zatrudnionych na stanowisku nauczyciela mianowanego, 23% dyplomowanego, 17% kontraktowego. 9% stanowili nauczyciele stażyści. Badani pochodzili z województw: mazowieckiego, łódzkiego i podlaskiego. Pomiaru wyznawanych wartości wychowawczych dokonano za pomocą tych samych pięciu wartości i tego samego pytania co w Polskim Generalnym Sondażu Społecznym. Dodatkowo zastosowano trzy kwestionariusze do pomiaru stylów twórczego wychowania oraz osobowości: NEO-FFI P. Costy i R. McCrae w adaptacji B. Zawadzkiego, J. Strelaua, P. Szczepaniaka i M. Śliwińskiej (1998); kwestionariusz Style Zachowania Się A. Strzałeckiego (1989, 2003); Inwentarz Adaptacji-Innowacji M. Kirtona w tłumaczeniu M. Kossowskiej (2005). Wyniki badania pozwoliły stwierdzić, że większość respondentów doceniała samodzielność myślenia jako wartość, w większym nawet stopniu niż ogół społeczeństwa badany w ramach PGSS. W systemie wartości wychowawczych nauczycieli kreatywność zajęła pierwsze miejsce (62%), konformizm zaś ostatnie (42%). Uwzględnione wymiary osobowości, style twórczego zachowania się, style poznawcze oraz wiek i samoocena jako osoby kreatywnej pozostawały bez silnych związków z oceną tych dwóch wartości – tłumaczyły jedynie 5% wariancji w przypadku kreatywności i 7% w przypadku konformizmu. Jedynymi czynnikami różnicującymi okazały się wymiary osobowości: otwartość na doświadczenie i neurotyczność. Wraz ze wzrostem otwartości na doświadczenie rosło również uznanie dla kreatywności, natomiast wraz ze wzrostem neurotyczności uznanie to ulegało zmniejszeniu. Istotną zależność stwierdzono również w przypadku samooceny nauczycieli – badani uważający się za kreatywnych bardziej cenili tę cechę, odwrotnie zaś osoby uważające się za mało kreatywne. |