Abstrakt: |
Badanie miało na celu weryfikację założenia dotyczącego przejawiania posłuszeństwa względem autorytetu, zgodnie z którym między osobami z aktywizowanym poczuciem posiadania władzy (dominacja) a osobami ze zredukowanym poczuciem posiadania władzy (podporządkowanie) wystąpią różnice w zakresie posłuszeństwa wobec polecenia autorytetu, co przejawi się m.in. w długości czasu przestrzegania tego polecenia. Założenie to zweryfikowano na podstawie relacji nauczyciel – student. Badaniem objęto 37 studentów drugiego roku pedagogiki Akademii Pomorskiej w Słupsku, w tym 28 kobiet i dziewięciu mężczyzn. Przeciętny wiek badanych wyniósł 21 lat. Studentów podzielono na dwie grupy – z warunkiem aktywizacji poczucia władzy i z warunkiem redukowania tego poczucia. Do każdej grupy skierowano inny kwestionariusz – jeden aktywizujący poczucie władzy poprzez odpowiedni dobór pytań (zachęcanie do przypomnienia sobie sytuacji sprawowania władzy, zachęcenie do wczucia się w rolę osoby sprawującej władzę itp.), drugi zaś redukujący je poprzez użycie analogicznych pytań odwracających opisany porządek (zachęcanie do przypomnienia sobie sytuacji bycia podporządkowanym itp.). Badanie przeprowadzono w trakcie ostatnich 50 minut zajęć akademickich przewidzianych w cotygodniowym planie godzin dydaktycznych. Studenci otrzymali kwestionariusze od osoby prowadzącej rzeczone zajęcia (autorytet), która uczestniczyła w badaniu. Po wypełnieniu kwestionariuszy przez studentów osoba prowadząca zajęcia poinformowała o zakończeniu badania i zakomunikowała, że zaraz opuści salę, lecz prosi o pozostanie w niej, gdyż niebawem wróci, by przekazać jeszcze jakąś informację. W rzeczywistości osoba ta nie wracała już do sali. W momencie opuszczenia przez autorytet pomieszczenia rozpoczynano pomiar czasu opuszczenia sali przez studentów. Posłużono się kamerą. Badanie w grupie pierwszej i drugiej przebiegało równolegle. Wyniki pomiarów ujawniły, że wśród osób z aktywizowanym poczuciem posiadania władzy przeciętny czas pozostania w sali po poleceniu nauczyciela wyniósł 1249 sekund (ok. 21 minut). Ostatnia osoba z tej grupy opuściła ostatecznie salę przed planowanym końcem zajęć. Jednocześnie więcej osób pozostało w klasie krócej niż przeciętny czas uzyskany w tej grupie. Z kolei w grupie ze zredukowanym poczuciem posiadania władzy czas pozostania w sali wyniósł przeciętnie 1543 sekundy (ok. 26 minut), jedna osoba opuściła salę już po upłynięciu planowego czasu zakończenia zajęć. Więcej osób opuściło salę później niż przeciętny czas uzyskany dla tej grupy. Ostatecznie posłuszeństwo osób ze zredukowanym poczuciem sprawowania władzy okazało się bardziej nasilone niż w grupie z aktywizowanym poczuciem sprawowania władzy. Wyraziło się to w przeciętnie dłuższym o niemal pięć minut czasie pozostania w sali. Zapis wideo nie wykazał różnic pod względem opuszczania sali grupkami lub pod względem powrotów do sali. |