Badanie miało na celu opis systemu wartości instrumentalnych i ostatecznych uczniów trzeciej klasy gimnazjum i trzeciej klasy liceum oraz zidentyfikowanie poziomu aspiracji respondentów, a także ukazanie ewentualnych zależności między systemem wartości uczniów a poziomem ich aspiracji. Do badania wylosowano jedno białostockie gimnazjum i jedno liceum. Próba składała się łącznie z 386 uczniów, w tym 120 gimnazjalistów i 266 maturzystów. Kobiety stanowiły 53% gimnazjalistów i 65% licealistów. Badanie miało charakter sondażu diagnostycznego. Wyniki badania pozwoliły stwierdzić, że system wartości instrumentalnych i ostatecznych uczniów różnił się ze względu na poziom kształcenia. Uczniowie gimnazjum w mniejszym stopniu niż licealiści dążyli do osiągnięcia wartości ostatecznej „mądrość” (17 miejsce wśród 18 wartości w porównaniu z drugim miejscem wśród licealistów). Młodsi badani najwyżej cenili przyjemność i radość życia, następnie dojrzałą miłość i bezpieczeństwo rodziny. Z kolei starsi respondenci na pierwszym miejscu umieszczali dojrzałą miłość, na drugim mądrość, na trzecim zaś szczęście. Badani z obu grup w równym stopniu opisywali siebie przez wartość instrumentalną „zdolny”. Wśród gimnazjalistów na drugim miejscu znalazła się niezależność, na trzecim – odwaga. Z kolei licealiści na drugim miejscu wskazywali „ambitny”, na trzecim – „intelektualista”. W zakresie poziomu aspiracji badanych okazało się, że gimnazjaliści prezentowali wysoki i średni poziom aspiracji edukacyjnych, natomiast wszyscy maturzyści zadeklarowali wysoki poziom aspiracji. Zależność między wyznawanymi wartościami a poziomem aspiracji edukacyjnych młodzieży wystąpiła jedynie w przypadku gimnazjalistów, u których wartości związane z nauką, kształceniem i rozwojem poznawczym zajęły niższe pozycje w przypadku aspiracji edukacyjnych lokujących się na średnim poziomie.