Abstrakt: |
Badanie miało na celu zidentyfikować postawy wobec ojczyzny i narodu przyjmowane przez obywateli Polski. Objęto nim 47 osób zróżnicowanych pod względem etnicznym, zawodowym i religijnym. Badanie przeprowadzono techniką Q-sort, posłużono się również wywiadami zamkniętymi i otwartymi. Wyniki badania pozwoliły wyróżnić sześć różnych modeli nacechowanych politycznie postaw Polaków względem własnego kraju. Badacze określili je mianem „perspektyw patriotyzmu”, nie różnicując przy tym patriotyzmu i nacjonalizmu. Wśród wyróżnionych typów postaw znalazły się: instynktowny antykapitalistyczny – silne i instynktowne odczucia wobec ojczyzny, brak wymiaru ekonomicznego, ścisły związek z socjalizmem; kapitalistyczno-demokratyczny – odcięcie się od socjalizmu oraz skupienie się na ekonomicznej działalności na rzecz ojczyzny, aktywne uczestnictwo w życiu politycznym kraju; refleksyjno-uczestniczący – zaangażowanie w społeczne, ekonomiczne i polityczne problemy kraju, sentyment, ale wymagający intelektualnego wysiłku i ciężkiej pracy; religijno-symboliczny – romantyzm i symbolizm, odrzucanie komunizmu, nieufność i niechęć wobec Rosjan, przyzwolenie na blokadę ekonomicznego rozwoju, gdyby był on sprzeczny z interesem społecznym lub ekologią; ojczyźniano-arystokratyczny – przekonanie o wyjątkowości ojczyzny, duma z kraju, koncentracja na obowiązkach względem kraju, akceptacja ekonomicznych reform, poddanie etniczno-narodowych identyfikacji dobru ojczyzny (interesy mniejszości muszą być podporządkowane interesom całego kraju); antypatriotyzm – negowanie symboli narodowych oraz wszelkich przejawów uczuć i działań patriotycznych, podejrzliwość względem decyzji rządowych. |