Abstrakt: |
Badanie przeprowadzono w celu określenia stabilności stylów myślenia wyodrębnionych przez Sternberga oraz ustalenia czynników psychologicznych, które sprzyjają wyborowi określonego stylu myślenia podczas rozwiązywania problemów praktycznych, źle ustrukturowanych. Posłużono się trzema modelami: Pięcioczynnikowym Modelem Osobowości (NEO-FFI), modelem Stylów Twórczego Zachowania (STZ) Strzałeckiego (2003) oraz modelem stylów poznawczych Adaptacji-Innowacji (KAI) M. Kirtona (1976). W badaniu uczestniczyło 211 nauczycieli z województwa mazowieckiego. W badanej próbie znalazło się 167 kobiet i 42 mężczyzn (wiek: od 24 do 66 lat). Ponad 90% respondentów legitymowało się wyższym wykształceniem, 5% – wyższym zawodowym, 3% posiadało stopień doktora, a blisko 1% – wykształcenie średnie. 35% nauczycieli pracowało w szkole średniej, 29% – w gimnazjum, a 26% – w szkole podstawowej. Do zmiennych zależnych zaliczono czynniki kwestionariusza SM, a do zmiennych niezależnych – czynniki NEO-FFI: otwartość na doświadczenie, ekstrawersję, neurotyczność, sumienność, ugodowość; czynniki STZ: siłę ego, giętkość struktur poznawczych, wewnętrzną sterowność, samorealizację, aprobatę życia; skale KAI: oryginalność, skuteczność oraz podporządkowanie. Sformułowano trzy hipotezy badawcze: według pierwszej hipotezy osoby wykazujące się wysoką otwartością i niską neurotycznością, ugodowością oraz ekstrawersją (w kwestionariuszu NEO-FFI) podczas rozwiązywania problemów wybierają takie style jak: postępowy, indywidualistyczny i odpowiedzialny; według drugiej hipotezy osoby uzyskujące wysokie wyniki w czynnikach STZ będą preferowały style odwołujące się do niezależności, przekraczania granic, akceptowania różnorodności i jednocześnie będą unikały stylów implikujących myślenie rutynowe, paradygmatyczne, konformistyczne; w trzeciej hipotezie przewidywano, że osoby, które uzyskają wysokie wyniki w skalach oryginalności i skuteczności (KAI), będą wybierać analogiczne style. W przypadku pierwszej hipotezy potwierdzono jedynie związek między niską ugodowością a stylem indywidualistycznym. Hipotezy druga i trzecia znalazły tylko częściowe potwierdzenie. |