Abstrakt: |
Celem badania było określenie stylów oddziaływania wychowawczego nauczycieli zasadniczych szkół specjalnych, poziomu osiągnięć szkolnych uczniów upośledzonych umysłowo uczących się w tych szkołach oraz ewentualnej zależności między tymi zmiennymi. W badaniu zastosowano zmodyfikowaną wersję kwestionariusza D.A. Zalewskiej (1983) do pomiaru stylu oddziaływania wychowawczego. Badaniem objęto 96 uczniów zasadniczych zawodowych szkół specjalnych w województwach szczecińskim, gorzowskim i koszalińskim. Respondenci ocenili style oddziaływania wychowawczego wybranych losowo 22 nauczycieli, w tym 14 z wyższym wykształceniem w zakresie pedagogiki specjalnej, sześciu nauczycieli będących w trakcie studiów na pedagogice specjalnej oraz dwóch z wykształceniem średnim w trakcie studium z oligofrenopedagogiki. Wiek nauczycieli mieścił się w przedziale 27-45 lat, staż pracy zaś – 3-18 lat. 44,79% nauczycieli posługiwało się autokratycznym stylem oddziaływania wychowawczego. Styl pośredni cechował 37,5% nauczycieli, styl demokratyczny zaś – 17,7%. W zakresie sposobu wyrażania sankcji oraz traktowania norm i opinii większość nauczycieli prezentowała styl autokratyczny. W zakresie podejmowania decyzji dotyczących dziecka oraz sposobu odnoszenia się do dziecka nauczyciele cechowali się najczęściej stylem pośrednim. Styl demokratyczny pojawiał się stosunkowo najczęściej w przypadku sposobu odnoszenia się do dziecka. Ogólny obraz osiągnięć szkolnych uczniów wyglądał następująco – badani najczęściej (33,33%) prezentowali przeciętny poziom osiągnięć. Kolejne miejsce zajęli uczniowie z wysokim poziomem osiągnięć (31,25%), przy czym różnica między tymi odsetkami nie była istotna statystycznie. Analiza zależności między stylem oddziaływania wychowawczego nauczycieli a osiągnięciami szkolnymi dzieci ujawniła, że większość współczynników osiągnęła poziom istotności statystycznej (p < 0,01), ponadto wszystkie miały kierunek dodatni. Oznaczało to potwierdzenie empiryczne założenia o wpływie stylu oddziaływania nauczyciela na osiągnięcia szkolne ucznia upośledzonego w stopniu lekkim. |