Abstrakt: |
Przedmiotem badania był prestiż zawodowy nauczyciela. Sformułowano następujące cele badawcze: Przeanalizować dynamizm prestiżu zawodu nauczyciela i określić jego stan obecny (Czy w ostatnich latach zmienił się i na jakim poziomie jest dziś?). Poznać opinię nauczycieli o przyczynach tego stanu. (Co spowodowało spadek lub wzrost prestiżu zawodu nauczyciela w ostatnich latach?). Poznać propozycje nauczycieli na temat środków mogących wpłynąć na zmianę prestiżu ich zawodu. (Co zdaniem nauczycieli należy zrobić, żeby zmienić stosunek społeczeństwa i uczniów do swojego zawodu?). Poznać mechanizmy, w jakich – zdaniem nauczycieli – przejawia się prestiż zawodu nauczyciela lub jego brak. (Co nauczyciele odczytują jako uznanie prestiżu ich zawodu lub odmówienie im go?). Poznać stosunek nauczycieli do swojej pracy. (Czy wybrali ten zawód świadomie, czy odczuwają satysfakcję ze swojej pracy, czy doskonalą swoje umiejętności?). Założono wstępnie, że obecny prestiż zawodu nauczyciela jest niski, niższy niż w ostatnich latach; wiąże się to m.in. z agresją w szkole, której boją się nauczyciele. Przyjęto, że następujące czynniki wpływają na opinie nauczycieli na temat ich prestiżu zawodowego: powód wyboru zawodu, stopień zadowolenia z pracy, postrzeganie roli nauczyciela wobec uczniów oraz chęć doskonalenia zawodowego. W badaniu posłużono się metodą badań terenowych. W badaniu wzięło udział 55 nauczycieli z jednego z liceów ogólnokształcących w Warszawie. Kwestionariusz ankiety, którym posłużono się do zebrania materiału, składał się z 42 pytań w części podstawowej i 14 metryczkowych. W badanej próbie znalazło się 83,6% kobiet. Największa grupa badanych mieściła się w przedziale wiekowym 46–55 lat – 38,2%. 65,5% respondentów pochodziło z miast powyżej 100 tys. mieszkańców. W badanej próbie było 50,9% nauczycieli mianowanych i 29,1% dyplomowanych, 7,3% stażystów. 21,8% legitymowało się niepedagogicznym wykształceniem. Wszyscy badani mieli wyższe wykształcenie magisterskie. Zdaniem 67,3% nauczycieli prestiż ich zawodu był niski. Nieco ponad połowa respondentów uważała, że społeczeństwo postrzega ich zawód z niechęcią. W opinii 54,5% badanych nauczycieli w społeczeństwie należą do inteligencji. Nauczyciele wskazywali następujące przyczyny niskiego prestiżu zawodu nauczyciela: brak wartości wyniesionych z domu (56,4% wskazań), niskie zarobki (38,2%) oraz bezstresowe wychowanie (36,4%). Niski prestiż ich zawodu – w opiniach ankietowanych – przejawiał się w negatywnych komentarzach formułowanych przez media (40,6% wskazań), niskich zarobkach (31,2%) oraz niechętnym stosunku rodziców wobec szkoły i nauczycieli (28,1%). Nieco ponad 70% nauczycieli deklarowało, że nie boją się agresji ze strony uczniów i nie odczuwają lęku, jeśli mają zwrócić uwagę uczniowi. 41,8% badanych nie zmieniłoby zawodu, choć aż 76,4% respondentów przyznało, że to ciężki zawód. |