Abstrakt: |
Badanie przeprowadzono w celu diagnozy czynników kształtujących poczucie bezradności nauczycieli. Próbę badawczą stanowili zarówno czynni zawodowo pedagodzy (40 osób), jak i studenci Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach (80 osób), studiujący na kierunku pedagogika (w tym: pedagogika wczesnoszkolna i wychowanie przedszkolne, pedagogika wczesnoszkolna z oligofrenopedagogiką, pedagogika opiekuńczo-wychowawcza, pedagogika wczesnoszkolna z informatyką). Do zebrania materiału badawczego zastosowano kwestionariusz ankiety, który zawierał pytania dotyczące m.in. praw ucznia i nauczyciela, współpracy międzyinstytucjonalnej i wewnątrzszkolnej, kontaktów szkoły z rodzicami czy propozycji zmian możliwych do wprowadzenia w szkole. W wyniku przeprowadzonego badania wykazano, że większość badanych nie znała praw ucznia i nauczyciela. Ponad połowa respondentów była w stanie wymienić tylko jedno prawo albo dwa (w tym do najczęściej wskazywanych należały: prawo do nauki, do sprawiedliwego oceniania, do bezpieczeństwa, do przerw pomiędzy zajęciami, do własnego zdania oraz szacunku. W opinii badanych prawa ucznia i nauczyciela są w większości szkół respektowane, natomiast przypadki łamania praw dotyczyłyby przede wszystkim nauczycieli (np. w sytuacji „pyskowania” i przeklinania w trakcie zajęć, lekceważenia poleceń nauczyciela czy prowokacyjnych zachowań). Okazało się również, że zdaniem badanych istnieje potrzeba ograniczenia praw ucznia w związku z ich nadużywaniem. Wśród innych zmian zaproponowanych przez nauczycieli zaskakującymi była również opinia o potrzebie zlikwidowania gimnazjów jako „wylęgarni bandziorów”. W odpowiedzi na pytanie o współpracę międzyinstytucjonalną ankietowani wskazywali najczęściej inne szkoły, lokalne media, komendę policji, straż miejską, poradnię pedagogiczno-psychologiczną, dzielnicowy dom kultury, bibliotekę miejską oraz przedszkole. Uzyskany materiał badawczy pozwolił stwierdzić również, że sytuacje szkolne, które wzbudzają największy lęk u badanych, to głównie: bójki i wypadki na terenie szkoły, akty agresji pomiędzy uczniami, brak respektu i szacunku uczniów w stosunku do nauczycieli, brak reakcji dyrekcji oraz innych nauczycieli na przemoc. |