Doniesienie przedstawia trzy badania. Pierwsze badanie miało na celu adaptację Wieloczynnikowego Kwestionariusza Przywództwa Bassa i Avolio (Multifactor Leadership Questionnaire, MLQ) do warunków polskich oraz sprawdzenie trafności modelu przywództwa transformacyjnego. Wstępnej adaptacji kwestionariusza dokonano na podstawie wersji zaproponowanej przez Lunenberga (2003) – wersja ta składała się z 39 pozycji mierzących cztery wymiary przywództwa transformacyjnego (zideologizowany wpływ, inspirującą motywację, stymulację intelektualną, indywidualne traktowanie). Kwestionariusz przetłumaczono na język polski, po czym zgodnie z procedurą back-translation przetłumaczono go z powrotem na język angielski. Różnice w tłumaczeniach przedyskutowano i poprawiono. Badaniem objęto 1722 osoby w wieku 13-20 lat (średnia wieku wyniosła 16,44 roku przy odchyleniu standardowym wynoszącym 1,74), z czego 43,7% stanowiły kobiety. Próbę dobrano w sposób kwotowy, by 30% z niej stanowili uczniowie gimnazjów, 70% zaś – uczniowie liceów. Badani uczęszczali do szkół z województwa mazowieckiego, w większości z Warszawy. Badanym przedstawiono kwestionariusz MLQ w dwóch wersjach. W pierwszej proszono uczniów o wskazanie stwierdzeń charakteryzujących przeciętnego nauczyciela z danej szkoły, w drugiej zaś – najlepszego nauczyciela z danej szkoły. Postawiono dwie hipotezy: skale MLQ również w odmiennych warunkach kulturowych zachowają swoją odrębność i specyfikę, wyższy poziom przywództwa transformacyjnego charakteryzować będzie nauczycieli najlepszych niż typowych. Wyniki analiz ujawniły bardzo wysoką rzetelność wszystkich skal kwestionariusza (w obu wersjach) i jednocześnie niezwykle silną korelację poszczególnych skal. Podało to w wątpliwość zasadność czteroczynnikowej struktury kwestionariusza. Analiza czynnikowa z wykorzystaniem rotacji prostokątnej i skośnej dała identyczne efekty. Wykres osypiska pozwolił stwierdzić, że pierwszy czynnik w przypadku nauczycieli najlepszych wyjaśniał 32% zmienności rezultatów, drugi zaś – 3,9%. W przypadku nauczycieli typowych odsetki te wyniosły odpowiednio 39% i 3,7%. Odrzucono zatem pierwszą hipotezę, co podważyło zaufanie do WKP i koncepcji teoretycznej. Zasugerowano uproszczenie skali i stworzono zrewidowaną wersję kwestionariusza, składającą się z 10 itemów o najwyższej korelacji item – skala. Celem drugiego badania było sprawdzenie, czy i w jakiej mierze klimat panujący w szkole zależy od przywództwa nauczyciela, a w jakim od przestrzeni edukacyjnej (typ placówki) i socjalizacyjnej (wielkość miejscowości). Sformułowano główną hipotezę, zgodnie z którą przywództwo transformacyjne będzie istotnym pozytywnym predyktorem kreatywności w szkole i klasie, swobody i podmiotowości, zaufania i niekonfliktowości oraz ujemnym ryzyka i niepewności. Badaniem objęto 109 uczniów szkół średnich w wieku 19 lat, z czego 29,4% stanowiły kobiety. 48,6% osób pochodziło z małego miasta w województwie mazowieckim, 51,4% zaś z Warszawy. 53 osoby uczyły się w liceach, a 56 w technikach. W badaniu zastosowano Wieloczynnikowy Kwestionariusz Przywództwa Bassa i Avolio (Multifactor Leadership Questionnaire, MLQ), składający się z 39 itemów, jednak do analiz włączono 10 itemów o najsilniejszej korelacji item – skala. Do pomiaru klimatu dla kreatywności zastosowano Kwestionariusz Kreatogennego Klimatu Szkoły (KKKS) Karwowskiego (2009). Wyniki badania pozwoliły stwierdzić, że przywództwo transformacyjne było bardzo dobrym predyktorem zadaniowego wymiaru klimatu sprzyjającego kreatywności (swoboda i podmiotowość); wyjaśniało 18% wariancji. Po dodaniu do modelu informacji na temat przestrzeni socjalizacyjnej i edukacyjnej odsetek ten wzrastał do 25%. Oznaczało to, że w liceach, w których nauczyciele przewodzili transformacyjnie, znacznie wyższe było nasilenie przekonania o własnym wpływie na wybór i realizację celów, przy czym styl przywódczy nauczyciela miał dwukrotnie większe znaczenie od typu szkoły. Usytuowanie szkoły na wsi lub w mieście nie wpływało znacząco na klimat szkoły. W przypadku interpersonalnego wymiaru kreatywności (skala „zaufanie i niekonfliktowość”) przywództwo transformacyjne nauczyciela wyjaśniało 4% wariancji. Model ten poprawiało uwzględnienie miejsca zamieszkania i typu szkoły – większe zaufanie panowało w liceach i szkołach z dużego miasta. W przypadku ostatniej skali KKKS („ryzyko i niepewność”) model okazał się niedostatecznie dopasowany (brak silnych korelacji). Przedmiotem trzeciego badania była zależność: transformacyjne przywództwo a efektywność funkcjonowania zespołów harcerskich. Próbowano zbadać, czy nasilenie przywództwa transformacyjnego drużynowych i przybocznych harcerskich pozwala przewidzieć rzeczywiste sukcesy odnoszone przez drużyny, którym przewodzą. Opis zjawiska nasilenia przywództwa transformacyjnego przygotowali liderzy grup. W badaniu wzięło udział 80 osób (56 kobiet oraz 24 mężczyzn) w wieku 16-35 lat. Wykorzystano wersję MLQ (39 itemów, ale do analizy włączono 10 itemów z pierwszego badania). Zastosowano także tzw. indeks sukcesów drużyny. Jednen z wniosków z badania potwierdził, że wzrost poziomu nasilenia transformacyjnego nie jest dostatecznie dobrym predyktorem efektywności grup.