Abstrakt: |
Badanie przeprowadzono przede wszystkim w celu weryfikacji teorii rozwoju ról płciowych J.H. Block jako systemu pojęć i kategorii empirycznych, wyjaśniających zmienność działania edukacyjnego nauczycieli. Do zmiennych pośredniczących zaliczono poczucie własnej skuteczności nauczycieli i strategie wychowawcze nauczycieli (wzmocnienie, rozwój, przystosowanie ideologii). Zmienną zależną było odgrywanie roli nauczyciela. Przedmiotem badania uczyniono: poczucie własnej skuteczności nauczycieli o zróżnicowanych stadiach rozwoju roli płciowej; strategie wychowawcze nauczycieli o różnych stadiach rozwoju roli płciowej; pełnienie roli nauczyciela przez badanych w różnych stadiach rozwoju roli płciowej; pełnienie roli nauczyciela przez badanych prezentujących zróżnicowane strategie wychowawcze; role płciowe, poczucie skuteczności i strategie wychowawcze jako determinanty pełnienia roli nauczyciela. Przebadano łącznie 250 osób, ale od 189 uzyskano kompletne dane. Dodatkowo odrzucono wyniki 34 osób na podstawie kryterium aprobaty społecznej. W badanej próbie znalazło się 66% kobiet i 34% mężczyzn. Byli to nauczyciele wszystkich głównych przedmiotów, pracujący w szkołach w całej Polsce, legitymujący się wyższym wykształceniem, pochodzący zarówno z dużych miast, jaki i ze wsi. Nie obalono w całości teorii Block na temat rozwoju ról płciowych. Na podstawie wyników badania obalono twierdzenia mówiące o stadium konformizmu, sumienności oraz integracji. Stwierdzono, że przywiązanie nauczyciela do stereotypów usztywnia działania wychowawcze i nadaje im wymiar typizujący – w odniesieniu zarówno do przekazów na temat płci, jak i do przekazywania wiedzy i ukierunkowywania aktywności uczniów. |