Abstrakt: |
Celem badania było określenie stanu potrzeb kształcenia podyplomowego nauczycieli edukacji specjalnej. Objęto nim 292 nauczycieli dokształcających się na różnego rodzaju studiach podyplomowych, w tym 229 kobiet i 63 mężczyzn. Wśród badanych najwięcej było magistrów pedagogiki specjalnej (33,6%). Wszyscy respondenci mieścili się w przedziale wiekowym 26-60 lat, przy czym większość była w wieku od 41 do 60 lat. Najliczniej reprezentowane były osoby ze stażem pracy od 16 do 25 lat (55,1%). W badaniu posłużono się metodą sondażu diagnostycznego oraz techniką rozmowy, wywiadu i analizy dokumentacji o wykształceniu wyższym i stażu zawodowym badanych. Na potrzebę badania opracowano kwestionariusz ankiety-wywiadu oraz plan dyspozycyjny rozmowy ukierunkowanej. Wyniki badania pozwoliły stwierdzić, że nauczyciele o krótkim stażu pracy (0-10 lat) byli najmniej skłonni identyfikować się ze swoim zawodem. Nauczyciele o średnim stażu (11-20 lat) albo identyfikowali się w pełni, albo w ogóle. Z kolei nauczyciele o długim stażu pracy (od 20 lat) najczęściej identyfikowali się z zawodem w pełni, ewentualnie tylko częściowo, bardzo rzadko zaś w ogóle się nie identyfikowali. Zarówno staż pracy respondentów, jak i stopień identyfikacji z zawodem wpływały na preferowane koncepcje kształcenia (studia dwusemestralne, trzysemestralne i czterosemestralne). Zależności te wykazywały jednak brak konsekwencji w wyborze opcji kształcenia oraz brak jednoznacznych rozstrzygnięć koncepcyjnych w zakresie uzyskania stopnia awansu zawodowego. Stwierdzono również, że osoby całkowicie identyfikujące się z zawodem uważały, że nauczyciel powinien przede wszystkim posiadać cechy socjalne (73,3%), następnie motywacyjne (65,9%) i intelektualne (65,3%). Nauczyciele częściowo identyfikujący się z zawodem kładli z kolei nacisk na cechy motywacyjne (90,9%), następnie intelektualne (70%) i socjalne (68,8%). Nauczyciele w ogóle nieidentyfikujący się z zawodem wskazywali najczęściej cechy motywacyjne (67,5%), następnie socjalne (67,1%) i intelektualne (66,2%). |