Abstrakt: |
Celem badania było rozpoznanie preferencji w zakresie twórczych orientacji życiowych nauczycieli, szczególnie w zakresie metod, form i środków stosowanych w procesie kształcenia i wychowywania uczniów. Badanie przeprowadzono w dwóch etapach zgodnie z zasadą triangulacji: pierwszy etap (badanie ilościowe) – wstępne rozpoznanie preferencji nauczycieli jednego z Zespołów Szkół Ogólnokształcących na Podlasiu (N = 50, kobiety – 68%, uczący jednego przedmiotu – 84%) na podstawie Skali Preferencji Twórczych Orientacji Życiowych (Cudowska 2004), wyłonienie jednostek o szczególnie silnych preferencjach twórczych orientacji życiowych; drugi etap (badanie jakościowe) – głębsze poznanie preferencji wyłonionej grupy nauczycieli za pomocą wywiadów narracyjnych, analizy dokumentów i obserwacji jawnych. Wyniki pierwszego etapu badania pozwoliły stwierdzić, że 54% nauczycieli wykazało postawę ambiwalentną względem dwóch typów rozważanych orientacji życiowych: twórczej i zachowawczej. 26% badanych preferowało orientację twórczą i byli to znacząco częściej nauczyciele przedmiotów humanistycznych (69%) niż ścisłych, 20% zaś – zachowawczą. Do drugiego etapu badania zaproszono 13 nauczycieli o wyraźnych preferencjach orientacji twórczej. Pozwoliło to dokonać charakterystyki tej grupy nauczycieli. Były to osoby z wykształceniem wyższym magisterskim (sześć osób – z humanistycznym, cztery osoby – ze ścisłym, trzy osoby – z wychowania fizycznego) oraz osoby o wysokim stopniu zadowolenia z pracy (13). Wszyscy uczestniczyli w jakichś formach doskonalenia zawodowego (siedem osób – podyplomowe studia przedmiotowe, siedem osób – kursy pedagogiczne, trzy osoby – treningi umiejętności twórczych, trzy – trenerzy dyscyplin sportowych). Ponadto nauczyciele z tej grupy prowadzili przedmiotowe koła zainteresowań, byli zaangażowani w działalność społeczną w środowisku i szkole. Czterech nauczycieli posiadało staż pracy z przedziału 1-9 lat, tyle samo z przedziału 14-16 lat, a pięć osób – z przedziału 21-26 lat. |