Abstrakt: |
Celem badania było określenie konsekwencji społeczno-kulturowych migracji młodzieży. Badano następujące zagadnienia: wpływ motywacji do wyjazdu na kondycję psychosocjalną jednostki za granicą; przyjmowana strategia stylu bycia po wyjeździe; wpływ wyjazdu jednostki na nią samą, jej rodzinę i środowisko lokalne; reakcja na nowe, napotkane za granicą zachowania; relacja z innymi Polakami na emigracji, mieszkańcami kraju oraz reprezentantami innych narodów; krótkoterminowe i długoterminowe plany związane z migracją. Badaniem objęto 370 studentów studiów zaocznych Instytutu Socjologii Uniwersytetu Zielonogórskiego, Wyższej Szkoły Biznesu w Gorzowie i Wyższej Szkoły Zawodowej w Sulechowie. Za ich pośrednictwem badacz dotarł do kolejnych 540 respondentów. 134 wywiady zrealizowano w trakcie osobistych pobytów badacza w Lizbonie, Paryżu i Berlinie. Łącznie zebrano wypowiedzi 1044 osób, w tym 570 kobiet i 474 mężczyzn. Badani najczęściej byli w wieku do 30 lat (61%), stanu wolnego (57%) oraz z małych miast do 50 tys. mieszkańców (26%). Posiadali też najczęściej wykształcenie licencjackie lub średnie. Diaspora polska na emigracji charakteryzowała się „podłością” Polaka wobec Polaka, przejawiającą się w postaci wzajemnej niechęci, która wynikała z konkurowania o miejsce pracy oraz o gratyfikację za pracę. Polaków na emigracji charakteryzował również „brak godności”, czyli gotowość do wykonania zadania urągającego godności własnej, gdy stawką był większy zarobek. Wszyscy respondenci stwierdzili, że Polaków na emigracji charakteryzuje „tęsknota jako stan ducha” – za krajem, najbliższymi, polskim klimatem, polską kuchnią. 53% respondentów miało problem z adaptacją do nowych warunków w sensie cywilizacyjnym, kulturowym, organizacji pracy, zwyczajów, spotkanych ludzi i ich zachowań. Wśród strategii obieranych przez badanych podczas emigracji wyróżniono: 1) alienację – izolowanie się od otoczenia, w tym od Polaków, ze względu na chęć uniknięcia kłopotów oraz od obcych ze względu na strach przed niezrozumieniem; 2) zachowania ryzykowne (47%) – radzenie sobie z własnymi emocjami poprzez stosowanie alkoholu (21%) lub narkotyków (19%), wchodzenie w wolne związki partnerskie, zdrada małżonków (43%), wkraczanie na drogę przestępczą (23%); 3) sprawne radzenie sobie na emigracji (53%) – wykazywanie się rezolutnością, przedsiębiorczością, pragmatyzmem, wysoką wydajnością pracy, sumiennością, gorliwością, pomysłowością, odwagą i obyciem w świecie; 4) wyjazd jako „próba samego siebie” (47%) – traktowanie emigracji jako próby dla charakteru i życiowej zaradności. |