Abstrakt: |
Badanie miało na celu analizę podstaw prawnych aktualnej polityki opiekuńczej i edukacyjnej poszczególnych krajów OECD, projektowanych zmian oraz codziennej praktyki instytucji opiekuńczych i edukacyjnych dla małych dzieci. Oprócz Polski wzięły w nim udział następujące kraje: Australia, Austria, Belgia (Wspólnoty Francuskojęzyczna i Flamandzka), Republika Czeska, Dania, Finlandia, Francja, Niemcy, Węgry, Kanada, Irlandia, Włochy, Korea Południowa, Meksyk, Holandia, Norwegia, Portugalia, Szwecja, Wielka Brytania i USA. Wyniki badania pozwoliły stwierdzić, że w większości krajów dzieci uczęszczały do różnorodnych placówek opieki i edukacji wczesnoszkolnej począwszy od trzeciego roku życia. Formalne i nieformalne programy opieki i edukacji różniły się w związku z różnym wiekiem rozpoczęcia obowiązku szkolnego. Wszystkie kraje czyniły wysiłki, by zapewnić dzieciom w wieku 3-6 lat bezpłatną edukację przedszkolną o wysokiej jakości na co najmniej dwa lata przed rozpoczęciem realizacji obowiązku szkolnego. Zarysowały się dwie zasadnicze strategie tworzenia instytucji opieki i edukacji dla dzieci w wieku przedszkolnym. Pierwsza, skandynawska, traktowała te instytucje jako elementy szerszej współpracy z rodziną, samą zaś opiekę i edukację jako dobro publiczne. Programy nauczania stanowiły wysiłek kolektywny, podejmowany przez specjalistów. Przejście z przedszkola do szkoły podstawowej łagodzone było poprzez tworzenie klas przygotowawczych (z wyjątkiem Norwegii), w których pracowali ci sami nauczyciele co w przedszkolu (Szwecja, Dania) oraz których program dzielił się na część przedszkolną (zabawy, metoda projektów) i szkolną (treści i metody charakterystyczne dla szkoły podstawowej). Zgodnie z drugą strategią działalność instytucji opiekuńczych i edukacyjnych skoncentrowana była na osiąganiu własnych celów, mających niewiele wspólnego z szerszym kontekstem wychowania. Edukacja i opieka przedszkolna stanowiły w tym ujęciu przedmiot transakcji rynkowej między rodzicami a producentami oferującymi usługi edukacyjne i opiekuńcze. Programy nauczania również podyktowane były wyborami indywidualnych klientów – rodziców. Łagodzenie przejścia z przedszkola do szkoły podstawowej realizowano podobnie jak w polskich zerówkach, przy czym trwało najczęściej ponad rok. Na przykład we Francji na etapie tym stosowano metody i treści typowo szkolne (brak miejsca na zabawę itp.), ale z dużym naciskiem na stałość nauczycieli. |