Abstrakt: |
Celem badania było poznanie hierarchii wartości młodzieży, która przebywała w schroniskach dla nieletnich. Wstępnie zakładano, że hierarchia wartości nieletnich umieszczonych w schroniskach różni się od wartości młodzieży nieprzestępczej, na co mogą wpływać: zaburzona sytuacja rodzinna i subiektywnie interpretowane normy postępowania. Badaniem objęto 200 chłopców w wieku 13–18 lat. Wszyscy popadli w konflikt z prawem, głównie popełnili wykroczenia przeciwko mieniu, zwłaszcza prywatnemu (77%). 11,5% badanych dopuściło się czynów karalnych przeciwko zdrowiu i życiu. 58% chłopców popełniło jeden czyn karalny. 82% badanych kradło: pieniądze, żywność, sprzęt radiowo-telewizyjny, odzież, papierosy, alkohol, sprzęt sportowy, akcesoria samochodowe i in. 50% nieletnich pochodziło z rodzin pełnych, 24% z rozbitych, 16% z rodzin zrekonstruowanych, 6% z rodzin niepełnych, 2% z zastępczych, 2% z placówek opiekuńczych. Wykorzystano następujące narzędzia i techniki: kwestionariusz wartości i aspiracji, analizę akt zakładowych, kwestionariusz interakcji rodzinnych, kwestionariusz preferowanego stylu życia i norm według Lesława Pytki, kwestionariusz Delta, kwestionariusz K. Poznaniaka, autoportret Steina. Nieletni ze schronisk wymieniali następujące wartości, które miały znaczenie w ich życiu: wesołe usposobienie: 27%, wiarę w Boga: 22,5%, pieniądze: 22%, odwagę: 18%, silny charakter: 17%, miłość: 14,5%, szczęśliwe życie rodzinne: 14,5%, przyjaźń: 13,5%, wiedzę: 10%, rzetelną pracę: 8,5%. Badani wymieniali następujące aspiracje życiowe: wyjście ze schroniska, zdobycie pieniędzy, ukończenie szkoły i dobra praca, wyjazd za granicę, osiągnięcie zaradności życiowej, własne mieszkanie, znalezienie sympatii, życie pełne przygód, spokój i niezależność finansowa, zmiana postępowania. Badanie autoportretem Steina wykazało zależność między potrzebami a pochodzeniem nieletnich i czasem ich przebywania w schronisku. Wychowankowie z rodzin niepełnych mieli bardziej zróżnicowane potrzeby niż ci, którzy pochodzili z rodzin pełnych. Nieletni z mniejszym stażem pobytu w schronisku mieli mniejsze natężenie potrzeb w porównaniu z osobami przebywającymi tam dłużej. |