BIBE
polski   english
Strona główna Instytut badań edukacyjnych
BIBE
Evidence Informed Policy
Zobacz również
Nasze strony
O pracowni

Zespół Pracowni BIBE zajmuje się przede wszystkim monitorowaniem i opracowaniem badań za lata 1989-2015 prowadzonych w zakresie szeroko pojętej edukacji.   >> więcej


napisz do nas
bibe@ibe.edu.pl
 
  poprzednie
następne  
 
Obserwuj
Tytuł badania: Czy teoria opanowania trwogi sprawdza się w przedszkolu?
Instytucja:
Data: [2002]
Badacz: Krzysztof Konarzewski
Abstrakt:

Badanie przeprowadzono w celu weryfikacji założenia o reakcjach afiliacyjnych dzieci jako następstwie zapoznania z tekstem traktującym o śmierci. Projekt badawczy składał się z trzech eksperymentów. Do zmiennych zależnych należały liczby interakcji dzieci w trakcie zabawy swobodnej, natomiast pomiaru interakcji dokonano za pomocą metody skategoryzowanej obserwacji ilościowej w wersji próbek czasowych. Wśród typów aktów wykorzystanych w arkuszu obserwacji znalazły się następujące: 1) zachęta do rozpoczęcia lub zmiany wspólnego działania, 2) zakłócenie działania innego dziecka, 3) obdarowanie innego dziecka bez próby wciągnięcia go do wspólnego działania, 4) wycofanie się ze wspólnego działania. Hipoteza oraz rzeczywisty cel badania nie były znane obserwatorom. W pierwszym eksperymencie badaniem objęto 20 dzieci w wieku sześciu lat, uczęszczających na zajęcia w jednym oddziale przedszkolnym wiejskiej szkoły na Mazowszu. Dzieci podzielono w sposób losowy na dwie grupy po 10 osób (w każdej znalazły się po cztery dziewczynki i sześciu chłopców). Przez kolejne cztery tygodnie w grupie eksperymentalnej dzieciom czytano jedną baśń Grimmów dziennie (we wszystkich znajdował się motyw śmierci), natomiast dzieci z grupy kontrolnej w tym samym czasie bawiły się na boisku. Obserwacje rozpoczęto w ciągu dwóch następnych dni w trakcie swobodnej zabawy na sali (każde dziecko przez siedem minut w sposób ciągły; po upływie trzech tygodni powtórzono obserwację). Odnotowano 240 aktów (średnio 0,43 na osobę w ciągu minuty). Wśród czterech kategorii interakcji tylko obdarowywanie różniło się w obu grupach. Zaobserwowano, że dwa dni po wysłuchaniu baśni sześciolatki z grupy eksperymentalnej obdarowywały się nieco częściej, natomiast po trzech tygodniach znacznie częściej niż dzieci z grupy kontrolnej. Dodatkowym czynnikiem powodującym dużą dyspersję aktu okazał się status rodziny. Zgodnie z analizą wariancji powtarzanych pomiarów stwierdzono, że w grupie eksperymentalnej po trzech tygodniach zmalała liczba aktów obdarowywania ze strony dzieci z rodzin o wyższym statusie, a wzrosła ze strony dzieci o statusie niższym. W związku z powyższym potwierdzono założenie dotyczące afiliacyjnej reakcji, ale jedynie w przypadku dzieci z rodzin o wyższym statusie (taki stan rzeczy tłumaczono możliwością uważniejszego słuchania i lepszego zrozumienia baśni przez te dzieci). Celem drugiego eksperymentu była replikacja pierwszego oraz wykluczenie interpretacji, według której odnotowany wzrost obdarowywania innych miał być efektem przekazu literackiego o przesłaniu prospołecznym. Próbę badawczą stanowiło 23 sześcioletnich dzieci, uczęszczających do przedszkola w 28-tysięcznym mieście na terenie Wielkopolski. Badanych podzielono losowo na dwie grupy – w eksperymentalnej znalazło się 10 osób (pięć dziewczynek i pięciu chłopców), w kontrolnej – 13 osób (siedem dziewczynek i sześciu chłopców). Pierwsza grupa wysłuchała jednej baśni braci Grimm, z kolei druga – opowiadania ze zbioru Ulica Sezamkowa. Wszystkie dzieci poproszono następnie o wykonanie rysunku na dowolny temat oraz umożliwiono swobodną zabawę, w trakcie której obserwowano je (10 minut każde). W wyniku przeprowadzonego badania zanotowano 242 akty (średnio 1,1 w ciągu minuty). Nie stwierdzono różnicowania ogólnej liczby zarejestrowanych aktów. Jedyna istotna różnica okazała się zachodzić pod względem obdarowywania, w związku z czym powtórzył się efekt zarejestrowany w pierwszym eksperymencie (mimo prospołecznego przesłania zawartego w obu tekstach). Sformułowano przypuszczenie, że zaobserwowane reakcje wywołał nie ogólny morał czytanej treści, ale groza zawarta w baśni. W eksperymencie trzecim przedmiot badania stanowiła weryfikacja, czy istnieje możliwość wywołania zmian w interakcjach przez inny przekaz niż wielowątkowa baśń ludowa. Badaniem objęto 40 dzieci w wieku sześciu lat, uczęszczających do dwóch oddziałów przedszkolnych w małym mieście na Mazowszu. Próbę podzielono w sposób losowy na dwie grupy (eksperymentalną oraz kontrolną), w skład której wchodziło po osiem dziewczynek oraz 12 chłopców. Wszystkim dzieciom przedstawiono opowiadanie ilustrowane przezroczami, jednak różnicując zakończenie tekstu w obu grupach – w eksperymentalnej zakończenie zawierało śmierć bohatera. Podobnie do poprzednich badań zmienną zależną były wyniki skategoryzowanej obserwacji interakcji sześciolatków w trakcie swobodnej zabawy przez kolejne trzy dni po zapoznaniu się z opowiadaniem. Podczas każdej sesji jedno dziecko obserwowano przez pięć minut. Ogółem zanotowano 168 aktów nadanych (średnio 0,28 w ciągu minuty) oraz 157 aktów odebranych (średnio 0,26 w ciągu minuty). W wyniku dwuczynnikowej i wielozmiennowej analizy ujawniono jedynie efekt główny płci w zakresie dwóch kategorii: Obserwowany zakłóca działanie oraz Partner obserwowanego wycofuje się. Stwierdzono, że chłopcy pięć razy częściej próbowali zakłócić działanie innych dzieci niż dziewczynki. Uzyskany materiał pozwolił także wykazać efekt międzygrupowy – w grupie eksperymentalnej odnotowano więcej interakcji konstruktywnych niż w grupie kontrolnej.

Deskryptory TESE: dziecko, placówka przedszkolna, rozwój dziecka, zachowania społeczne, relacje interpersonalne, kompetencje społeczne, edukacja przedszkolna, wiek wstępowania do szkoły, psychologia
TESE descriptors: child, pre-primary institution, child development, social behaviour, interpersonal relations, social competences, pre-primary education, school starting age, psychology
Publikacje:
  • Konarzewski, K. (2003). Czy teoria opanowania trwogi sprawdza się w przedszkolu? Czasopismo Psychologiczne, 1, 31-40.
 
Tagi
Ostatnie wyszukiwania
Wyszukane słowo Liczba odpowiedzi
 
Strona internetowa współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Baza Informacji o Badaniach Edukacyjnych została stworzona w ramach projektu "BADANIE JAKOŚCI I EFEKTYWNOŚCI EDUKACJI ORAZ INSTYTUCJONALIZACJA ZAPLECZA BADAWCZEGO"