Badanie przeprowadzono w celu weryfikacji hipotezy o istnieniu efektu rówieśników w polskich szkołach. Efekt składu klasy szacowano dla populacji młodzieży przystępującej do egzaminu gimnazjalnego w 2010 roku oraz dla młodzieży kończącej liceum ogólnokształcące i zdającej maturę w 2010 roku. W analizie danych wykorzystano modele wielopoziomowe, w tym wielopoziomowy model pusty (do oceny zróżnicowania międzyklasowego i wewnątrzklasowego) oraz hierarchiczny model z losową stałą (do estymacji efektu rówieśników w gimnazjach i liceach). Materiał empiryczny do analizy stanowił zbiór danych, który opracowano w ramach projektu badawczego dotyczącego metody edukacyjnej wartości dodanej (tzn. zawierał m.in. wyniki uczniów zdających egzamin gimnazjalny w 2010 roku i sprawdzian po szóstej klasie szkoły podstawowej w 2007 roku). Ogółem dane pochodziły z 6029 szkół oraz obrazowały wyniki 386 250 uczniów. W analizie materiału badawczego zastosowano ograniczenie zbioru, eliminujące klasy liczące poniżej 10 osób oraz powyżej 40 osób. Analogicznie wyłączono i przeprowadzono obliczenia dla liceów ogólnokształcących. W wyniku przeprowadzonego badania stwierdzono, że efekt rówieśników nie jest powszechnym i silnym czynnikiem warunkującym osiągnięcia polskich uczniów. Analiza zbioru danych pozwoliła wykazać, że efekt składu klasy w przypadku egzaminu maturalnego z języka polskiego przyjął wartość lekko ujemną, a w wielopoziomowym modelu strukturalnym wartość nieistotną statystycznie. Dodatkowo zwrócono uwagę na niezgodne z podstawowymi hipotezami teoretycznymi ujemne wartości efektu składu klasy w grupie bardzo dobrych uczniów. Wysoki efekt odnotowany w przypadku matematyki tłumaczono z kolei wystąpieniem innych czynników (np. korepetycjami lub ściąganiem). Analiza danych dotyczących szkół gimnazjalnych wykazała natomiast nieznaczny dodatni efekt kontekstowy rzędu 0,04 – zarówno dla części humanistycznej, jak i matematyczno-przyrodniczej. Uczeń, który przeniósłby się z klasy przeciętnej do klasy najlepszej, uzyskałby mniej niż 8% odchylenia standardowego wyniku na egzaminie gimnazjalnym (tj. 0,5 punktu surowego). Analogicznie oszacowano podniesienie wyniku egzaminu o mniej niż jeden punkt u ucznia, który zmieniłby klasę najgorszą na najlepszą.