Abstrakt: |
Celem badania było określenie związku pomiędzy aktywnością młodzieży w czasie wolnym a podejmowanymi przez nią zachowaniami ryzykownymi. Badanie było częścią projektu statutowego Instytutu Psychiatrii i Neurologii w Warszawie Wybrane aspekty stylu życia a wskaźniki zdrowia psychicznego młodzieży szkolnej. Sformułowano następujące pytania badawcze: Czy różne formy codziennej aktywności – takie jak korzystanie z komputera (gry, internet), odrabianie lekcji, oglądanie telewizji lub DVD, spędzanie czasu poza domem – mają istotny związek z występowaniem zachowań ryzykownych: nadużywaniem substancji psychoaktywnych, przemocą wobec innych, wykroczeniami? Czy częste uczestniczenie (regularnie w tygodniu) w różnych formach zorganizowanych zajęć: sportowych, innych niż sportowe lub zajęć realizowanych indywidualnie w czasie wolnym, ma związek z występowaniem zachowań ryzykownych? Które z kontrolowanych czynników psychospołecznych najsilniej związane są z zachowaniami ryzykownymi? W badaniu uczestniczyło 739 respondentów (uczniowie gimnazjów w Warszawie). Posłużono się narzędziem ankiety. Do zachowań ryzykownych zaliczono: aktywny udział w przemocy wobec innych, zachowania sprzeczne z prawem, nadużywanie substancji psychoaktywnych. Wykazano, że do codziennych zajęć uczniów należały: gry komputerowe: 64,2% wskazań (83,8% chłopców i 44% dziewcząt), spędzanie czasu w internecie: 74% wskazań (75,7% chłopców, 72,3% dziewcząt), odrabianie lekcji: 93,4% wskazań (92,7% chłopców i 94,2% dziewcząt), oglądanie telewizji albo filmów DVD: 88,1% wskazań (84,9% chłopców i 91,4% dziewcząt), hobby: 84,6% wskazań (85,2% chłopców i 83,9% dziewcząt), czas wolny poza domem: 89,9% wskazań (89,5% chłopców i 90,3% dziewcząt). Ustalono również, że w przeciętnym tygodniu 86,7% uczęszczało na zorganizowane zajęcia sportowe, 79,8% na inne zorganizowane zajęcia, 71% czytało książki dla przyjemności, 82% uprawiało sport indywidualnie, 76,6% spędzało czas w centrach handlowo-rozrywkowych, 73,3% chodziło do kina, 9,6% zarabiało, 20,% zajmowało się kolekcjonerstwem. Potwierdzono zależność między zachowaniami ryzykownymi a trzema formami aktywności: spędzaniem czasu wolnego poza domem przez ponad trzy godziny dziennie, odrabianiem lekcji przez ponad jedną godzinę dziennie oraz czytaniem książek dla przyjemności przez ponad jedną godzinę tygodniowo. Zależności między odrabianiem lekcji i czytaniem a zachowaniami ryzykownymi miały charakter ujemny. 48% uczniów uczestniczących w ostatnim roku w aktach przemocy wobec innych osób odrabiało lekcje przez ponad godzinę dziennie; taki sam czas poświęcało na odrabianie zadań domowych 73% respondentów, którzy nie uczestniczyli w przemocy. Istotny związek zaobserwowano między przemocą a grami komputerowymi – przez ponad godzinę dziennie grało w gry komputerowe 51% uczestniczących w przemocy i 1/3 nieuczestniczących. Na podstawie analizy chi-kwadrat nie znaleziono korelacji pomiędzy zachowaniami ryzykownymi a: korzystaniem z internetu, zajmowaniem się hobby, indywidualną aktywnością fizyczną, spędzaniem czasu w centrach handlowo-rozrywkowych i chodzeniem do kina. |