Abstrakt: |
Badanie przeprowadzono w celu diagnozy roli przysłów w koncepcjach kształcenia językowego na poziomie szkoły ponadpodstawowej. Analizie poddano 74 podręczniki do gimnazjum i 54 podręczniki do szkoły średniej pod względem wykorzystania materiału paremiologicznego w dyskusji na temat wartości i wartościowania w języku. Materiał badawczy stanowiło 226 przysłów (170 pochodziło z podręczników gimnazjalnych, a 56 z podręczników do szkoły średniej). W kształceniu językowym uobecnia się tendencja do dehabitualizacji znaczeń przysłów. Wykazano również, że niewielka liczba ćwiczeń nie wyczerpywała mnogości sensów i zagadnień aksjologicznych, które można przedstawić na materiale paremiologicznym. Sformułowano postulat wobec autorów podręczników, aby jeszcze bardziej zwrócili uwagę na rolę przysłów w wychowaniu i kształceniu młodzieży. Dużą grupę w analizowanym materiale stanowiły przysłowia wartościujące relacje międzyludzkie (przede wszystkim reprezentowane przez przysłowia opisujące zachowania i sposoby postępowania ludzi, np. Kto sieje wiatr, zbiera burzę; Kto pod kim dołki kopie, sam w nie wpada; Kto zbytkiem błyszczy, ten sam siebie niszczy). Wśród pozostałych wartości znalazły się: obyczajowe, moralne, witalne oraz transcendentne. |