Badanie przeprowadzono w celu odpowiedzi na następujące pytania: W jakim stopniu w najniższych klasach szkoły podstawowej uczniowie są wyposażani w umiejętność czytania receptywnego, krytycznego i twórczego, niezbędnego dla funkcjonowania w społeczeństwie informacyjnym? Które czynniki, zdaniem nauczycieli, najsilniej zakłócają proces opanowywania przez uczniów tego rodzaju kompetencji u progu ich kariery edukacyjnej i życiowej? Badaniem objęto teren makroregionu południowego, a do zebrania materiału wykorzystano metodę sondażu diagnostycznego. Próbę badawczą stanowiło 20 oddziałów klasy trzecie – tj. 476 uczniów (w tym 228 dziewczynek i 248 chłopców) oraz 426 nauczycieli (w tym 213 edukacji wczesnoszkolnej oraz 213 polonistów). W wyniku przeprowadzonego badania stwierdzono niezadowalające osiągnięcia szkolne w zakresie umiejętności czytania. Uzyskany materiał ujawnił niski poziom kompetencji, przede wszystkim w obszarze rozumienia drugiej warstwy tekstu. Poprawie uległy wyniki jedynie 13,5% ogółu badanych uczniów. Dodatkowo w analizie podkreślono wpływ opanowania umiejętności czytania na inne osiągnięcia szkolne, a w przyszłości na karierę edukacyjną i życiową uczniów. Na podstawie ankiety przeprowadzonej wśród pedagogów stwierdzono, że co trzeci nauczyciel klas I-III, określając poziom umiejętności uczniów, wystawił ocenę bardzo dobrą lub dobrą, natomiast odsetek polonistów, którzy zdecydowali się wystawić takie same stopnie wynosił 7,5% (większą zgodność odnotowano w przypadku oceny zadowalającej z różnicą wynoszącą 5,1%). Ponadto zdaniem respondentów najważniejszą przyczyną nieskuteczności procesu kształtowania umiejętności czytania w szkole podstawowej były zbyt liczne klasy, które umożliwiają indywidualną pracę z uczniem (82,1% i 86%).