Abstrakt: |
Badanie przeprowadzono w celu odpowiedzi na następujące pytania: w jakim stopniu dzieci opierają generowanie nowych egzemplarzy pojęć na egzemplarzach typowych oraz czy trenowanie twórczości dzieci przedszkolnych ma pozytywny wpływ na generowanie nowych idei. Badanie składało się z dwóch etapów: w pierwszym (1A) stworzono listę typowych zwierząt wymienianych przez osoby w wieku respondentów. W drugim (1B) przeprowadzono test rysowania zwierząt z innej planety (sformułowany przez Warda i innych). W tworzeniu listy udział wzięło 34 dzieci w wieku od pięciu do sześciu lat (w tym 17 dziewczynek i 17 chłopców). Pięcio- i sześciolatków poproszono o wymienienie nazw 20 zwierząt, jakie im przychodzą do głowy. W ten sposób uzyskano listę 490 egzemplarzy, którą poddano analizie pod względem trzech poziomów kategorii: nadrzędnego, podstawowego i podrzędnego. Zgodnie z uzyskanym materiałem poziom podrzędny stanowiło 4% egzemplarzy, poziom nadrzędny 6%, a podstawowy – 90%. W drugim etapie wzięło udział 45 dzieci – 20 dzieci, które uczęszczały na zajęcia twórcze w Ośrodku Twórczej Edukacji „Kangur”, a także w Kangurowym Przedszkolu (dziewięć dziewczynek i 11 chłopców), oraz 25 dzieci z jednego z krakowskich przedszkoli samorządowych, niebiorących udziału w takich zajęciach (14 dziewczynek i 11 chłopców). Wszyscy badani byli w wieku 5-6 lat. Analiza rysunków i ich opisów dotyczyła przede wszystkim określenia stopnia posługiwania się egzemplarzami z listy oraz wskaźników płynności, giętkości i oryginalności. Okazało się, że zarówno dorośli, jak i dzieci spontanicznie podają egzemplarze z poziomu podstawowego. Jednocześnie wykazano, że dzieci charakteryzowała większa niż u dorosłych łatwość w przełamywaniu skłonności do wykorzystywania najbardziej typowych egzemplarzy w generowaniu idei. |