Abstrakt: |
Badanie zostało zainspirowane projektem Spectrum (Chen, 1998; Krenchevsky 1998), który opierał się na ocenianiu dzieci „w kontekście” i obserwowaniu ich pracy w codziennych sytuacjach, ze szczególnym uwzględnieniem działań w dziedzinach niepreferowanych przez system edukacji. Projekt ten trwał dwa lata (1986-1988) i polegał na stworzeniu środowiska stymulującego różne rodzaje inteligencji lub ich kombinacji. Nawiązując do tego projektu, w badaniu przyjęto koncepcję inteligencji wielorakich, celem badania było zaś wykorzystanie specjalnie ustrukturyzowanych sytuacji aktywizujących różne inteligencje do rozstrzygnięcia, jakie informacje na temat dziecka są w tych warunkach możliwe do pozyskania. Przyjęto typologię zdolności H. Gardnera, według której wyróżniono cztery aspekty zdolności: elementarny/poznawczy, instrumentalno-behawioralny, emocjonalno-motywacyjny, kreacyjny. Na tej podstawie skonstruowano autorski pakiet zabaw diagnozujący inteligencje wielorakie i składający się z 39 zadań. Narzędzie to zweryfikowano wstępnie w ramach pilotażu, którym objęto 45 dzieci w wieku przedszkolnym (16 dzieci pięcio- i 29 sześcioletnich). Badaniem właściwym objęto z kolei 26 dzieci, w tym 12 pięciolatków i 14 sześciolatków uczęszczających do przedszkoli województwa małopolskiego (środowisko wiejskie, małe i duże miasta). Obserwacja dzieci trwała 2-3 miesiące. Uzyskane dane poddano analizie ilościowej i jakościowej. Uzupełniono je o sondaż przeprowadzony wśród nauczycielek województwa małopolskiego, w tym 34 nauczycielek klas I-III i 22 nauczycielek przedszkoli. Wyniki badania pozwoliły wyodrębnić dominujące typy inteligencji u każdego dziecka, przy czym w związku ze stosunkowo nieliczną próbą efekty porównań i korelacji powinny być traktowane z dużą ostrożnością. Analiza opinii nauczycieli ujawniła z kolei, że wiedza nauczycieli na temat istoty pojęcia zdolności dziecka była nikła i fasadowa. Nauczycielom brakowało wiadomości z zakresu sposobów i form wspierania i pomocy dla dzieci obdarzonych innego typu inteligencją niż matematyczno-logiczną i językową. Pomimo braków nauczyciele nie poszerzali swojej wiedzy w rozmowach ze specjalistami. Jednocześnie dostrzegano różnorodne sposoby uzewnętrzniania zdolności przez dzieci, rozumiano także wagę wielorakich zainteresowań i uzdolnień dzieci. |