Abstrakt: |
Badanie stanowiło przegląd i analizę wybranych badań z zakresu wpływu niektórych różnic indywidualnych na osiągnięcia szkolne uzdolnionych uczniów. W przeglądzie tym znalazły się następujące badania przeprowadzone przez polskich psychologów: badanie Borzyn (1979) nad innymi niż inteligencja czynnikami determinującymi osiągnięcia szkolne; badanie Lędzińskiej (1996) nad osiągnięciami szkolnymi uczniów uzdolnionych; badanie Hellera i Sękowskiego (Sękowski, 1995) nad związkiem poziomu inteligencji ogólnej, zdolności operowania liczbami, materiałem werbalnym, wyobraźni przestrzennej, zdolności twórczego myślenia oraz poziomu samooceny z osiągnięciami z zakresu matematyki, humanistyki i muzyki; badanie Manturzewskiej (1974) nad predykatorami osiągnięć muzycznych. Analiza badań pozwoliła sformułować następujące wnioski: 1) dobrymi predykatorami osiągnięć szkolnych są osiągnięcia na wcześniejszych poziomach nauczania; 2) wysoce predykatywne są również wyniki w testach na inteligencję, testach mierzących zdolności ogólne i zdolności specjalne, przy czym każda z tych cech może być pojedynczym predykatorem osiągnięć szkolnych; 3) do predykatorów ze sfery emocjonalno-motywacyjnej należą obraz siebie, samoocena, struktura zainteresowań, system wartości i poziom aspiracji, przy czym predykatywność tych cech wiąże się z całym systemem, jaki tworzą współwystępując ze sobą; 4) poziom zdolności twórczych jest szczególnym predykatorem osiągnięć szkolnych; 5) optymalne środowisko rodzinne i rówieśnicze nie gwarantuje wysokich osiągnięć, lecz może zwiększyć jakość aktualizujących się potencjalnych możliwości ucznia; 6) stosunkowo dobrymi predykatorami osiągnięć szkolnych są oceny dokonywane przez rodziców i nauczycieli; 7) najważniejszym predykatorem osiągnięć szkolnych jest wysoka i zorientowana na zadanie motywacja ucznia; 8) o osiągnięciach szkolnych w pewnej mierze decydują również zdolności przywódcze i inteligencja emocjonalna ucznia. |