Abstrakt: |
Badania nad zmianą w rozumieniu nazw wartości wśród młodzieży przeprowadzono dwukrotnie: w 1990 i 2000 roku. W badaniu za każdym razem brali udział studenci lubelski uczelni – po blisko 1000 respondentów. Każda osoba wypełniała pisemnie ankietę z 10 hasłami. W ankiecie zadawano respondentom następujące pytanie: Co według ciebie stanowi o istocie prawdziwego X-a? Pytanie miało charakter otwarty. Łącznie przebadano 100 wartości – w obu badaniach uzyskano około 200 odpowiedzi dla każdego z haseł. Nie stwierdzono zmiany znaczenia podstawowych pojęć, takich jak wolność, niepodległość, demokracja, solidarność, sprawiedliwość; zaobserwowane różnice dotyczyły tzw. konotacji słabych, czyli sfery peryferyjnej. Młodzież w 2000 roku wolność najsilniej wiązała z odpowiedzialnością, traktowała ją jako wolność do, a nie wolność od, jak studenci w 1990 roku. W 2000 roku zauważono pojawienie się nowych konotacji dla słowa demokracja, np. wolna konkurencja, podatność na korupcję. Jeśli chodzi o definiowanie solidarności, respondenci w 2000 roku dostrzegali w jej strukturze semantycznej cechy ideologiczne: równość, braterstwo, ideowość, wartości, które przeważały nad cechami bytowymi, związanymi np. z działalnością związkową. Równość ankietowani w 2000 roku traktowali jako pojęcie społeczne (dotyczące szacunku, tolerancji, przyjaźni), a nie prawne (równość praw i obowiązków). |