Abstrakt: |
Raport miał na celu prezentację najważniejszych ustaleń dotyczących funkcjonowania polskich rodzin i systemu ich wsparcia w odniesieniu do sytuacji małych dzieci w wieku 0-3 lat, w tym ich rozwoju fizycznego, umysłowego i społecznego. Autorzy raportu koncentrowali się na szeroko rozumianych zagrożeniach optymalnego rozwoju dzieci. Poszczególne rozdziały raportu uwzględniają następującą tematykę: populacja małych dzieci w Polsce, ciąża, małe dzieci w rodzinach i poza rodziną, zdrowie i bezpieczeństwo małych dzieci, oferta wsparcia dla rodzin z małymi dziećmi, w tym oferta opieki i wczesnej edukacji dla dzieci do trzeciego roku życia. Rozdziały te powstały w oparciu o kwerendę przeprowadzoną w instytucjach państwowych, ośrodkach akademickich i organizacjach pozarządowych zajmujących się monitoringiem opieki nad dzieckiem w Polsce. Wśród instytucji tych znalazły się: Fundacja Dzieci Niczyje, Fundacja Rodzić po Ludzku, Zakład Wczesnej Interwencji Psychologicznej Instytutu Matki i Dziecka, Zakład Ochrony i Promocji Zdrowia Dzieci i Młodzieży Instytutu Matki i Dziecka, Fundacja Świętego Mikołaja, Fundacja Rozwoju Dzieci im. A. Komeńskiego, Instytut Pedagogiki Wydziału Nauk Społecznych KUL-u czy Wydział Pedagogiki UW. Wykorzystano dane z wielu źródeł, w tym GUS-u, CBOS-u oraz wyniki badań empirycznych przeprowadzonych przez polskich badaczy z wielu ośrodków naukowych. Wyniki kwerend pozwoliły zidentyfikować pewne ogólne obszary, w których zdiagnozowano braki i dysfunkcje: 1) realna i skuteczna polityka prorodzinna w Polsce, której elementem powinno być wsparcie dla rodziców samotnie wychowujących dziecko, małoletnich rodziców, rodzin wielodzietnych i rodzin szczególnie zagrożonych ubóstwem, a także tworzenie w miejscach pracy atmosfery przyjaznej rodzinie i promocja współudziału ojców w wychowaniu dziecka; 2) powszechnie dostępne programy i inicjatywy dostarczające rodzicom wiedzy na temat rozwoju dziecka i sposobu zapewnienia mu opieki; 3) wsparcie dla rodzin znajdujących się w sytuacjach kryzysowych oraz działania profilaktyczne zapobiegające takim kryzysom; 4) wzmocnienie umiejętności wychowawczych rodziców i kompetencji potrzebnych do radzenia sobie z trudnymi sytuacjami; 5) system opieki zdrowotnej nad dzieckiem i rodziną; 6) wczesne objęcie matek odpowiednią opieką prenatalną; 7) zwiększanie świadomości rodziców w zakresie obowiązków związanych z opieką profilaktyczną nad dzieckiem; 8) koncentracja na potrzebach matki i dziecka w zakresie usług okołoporodowych; 9) gromadzenie i agregacja danych dotyczących małych dzieci; 10) poprawa współpracy i wymiany informacji między różnymi służbami oraz skrócenie czasu oczekiwania na ich usługi i skrócenie czasu trwania różnych procedur. |