Abstrakt: |
W badaniu poszukiwano odpowiedzi na pytania, czy w okresie adolescencji zachodzą istotne zmiany w zakresie rozumowania moralnego, a także czy istnieje związek między stylami tożsamości a poziomem rozwoju społeczno-moralnego. Próbowano także stwierdzić, czy istnieją różnice w rozwoju rozumowania społeczno-moralnego między uczniami obu płci. Badaniem objęto 124 uczniów w wieku 15 lat i 102 osoby w wieku 20 lat – łącznie 226 respondentów. Uczniowie uczęszczali do jednego z krakowskich gimnazjów, a studenci studiowali na pierwszym roku na uczelniach krakowskich. Do zebrania materiału wykorzystano Kwestionariusz Stylów Tożsamości Berzonsky’ego w polskiej adaptacji Senejko, a także Test Rozumienia Problemów Resta w adaptacji Niemczyńskiego i Stawarz. Wśród młodszych badanych nie stwierdzono istnienia różnic w poziomie rozumowania moralnego między chłopcami a dziewczętami. Różnice takie jednak wystąpiły wśród studentów – kobiety częściej niż mężczyźni odwoływały się do uniwersalnych wartości i niezbywalnych praw człowieka, wykazywały ponadto większą dojrzałość moralną. Wyniki badania ujawniły istnienie pozytywnej korelacji między stylem normatywnym a stadium 4 rozumowania moralnego oraz negatywnej między stylem normatywnym a stadium 5a. Zauważono poza tym, że przez starszych adolescentów istotnie rzadziej niż przez młodszych formułowane są sądy wskazujące na instrumentalny egotyzm i prostą wymianę, a także orientacja na wzajemne porozumienie. Studenci okazali się odznaczać większą moralną dojrzałością niż badana młodzież gimnazjalna. |