Celem badania było zweryfikowanie sformułowanych hipotez dotyczących: wpływu strategii uczenia się tekstów podręcznikowych na osiągnięcia szkolne uczniów; relatywnego znaczenia wybranych aspektów funkcjonowania poznawczego dla osiągnięć szkolnych; zależności aktywności strategicznej od poziomu rozwoju intelektualnego. Celem badania było także uzyskanie wstępnego rozeznania, jakie strategie uczenia się tekstów podręcznikowych stosują uczniowie szkół podstawowych. Przeprowadzono grupowe badania uczniów klas V, VI, VII, i VIII z różnych szkół podstawowych. Uzyskano pełne dane o 368 osobach (105 uczniów klas V, 92 – klas VI, 85 – klas VII i 86 – klas VIII). Badania przeprowadzono na terenie szkół, uczniowie nie byli selekcjonowani według z góry przyjętych kryteriów. Dokonano pomiaru następujących aspektów funkcjonowania poznawczego uczniów: poziomu rozwoju intelektualnego – testem Ravena; pamięci bezpośredniej tekstów – odpowiadanie pisemnie na 17 pytań dotyczących zaprezentowanego słuchowo jednorazowo krótkiego tekstu; myślenia twórczego – próbką typu guilfordowskiego; stylu poznawczego zależność/niezależność od pola – Testem Figur Zamaskowanych H.A. Witkina; preferowanego sposobu kategoryzowania materiału werbalnego – porządkowanie listy wyrazów; refleksyjności/impulsywności – pomiar w trakcie testu Ravena zgodnie z procedurą Yatesa; aktywności strategicznej – ankietą zawierającą pytania otwarte i zamknięte, dotyczące strategii uczenia się tekstów podręcznikowych z biologii, geografii i historii. Osiągnięcia szkolne mierzono średnią wszystkich ocen i średnią ocen z wymienionych przedmiotów na koniec pierwszego półrocza. Przeprowadzono też eksperyment naturalny w trakcie lekcji ze wspomnianych przedmiotów. Uzyskane wyniki poddano analizom ilościowym i jakościowym. Porównując znaczenie wybranych aspektów funkcjonowania poznawczego dla osiąganych efektów, stwierdzono, że większą rolę odgrywają aktywność strategiczna, inteligencja oraz niezależność od pola, mniejszą zaś płynność i giętkość werbalna oraz refleksyjność. Zgodnie z oczekiwaniami stwierdzono występowanie istotnych, choć relatywnie słabych związków pomiędzy wskaźnikami aktywności strategicznej oraz osiągnięciami szkolnymi. Uczniowie wykazywali względnie stały, niezwiązany z przedmiotem, indywidualny poziom strategii. Niezależnie od wieku uczniowie deklarowali niewielką liczbę strategii zapamiętywania (średnia w każdej z grup nie przekraczała 2,5). Zaobserwowano zmiany rozwojowe strategii następujące z wiekiem, polegające na wzroście udziału strategii aktywnych w podejmowanych czynnościach pamięciowych oraz na różnicowaniu się działań strategicznych w zależności od przedmiotu nauczania.