Abstrakt: |
Celem przekrojowych ogólnopolskich badań sprawności fizycznej młodzieży szkolnej było zebranie w pełni porównywalnych danych, umożliwiających wyznaczenie kierunków zmian w sprawności fizycznej dzieci i młodzieży w ostatniej dekadzie, a także wyznaczenie trendów sekularnych tej sprawności. Badanie w 1989 r. zostało zrealizowane w ramach czwartej grupy tematycznej CPBP 08.16, realizowanej w okresie 1986-1990. W roku 1989 przebadano ponad 112 tys. chłopców i ponad 107 tys. dziewcząt w wieku 7-19 lat w losowo wybranych szkołach całego kraju. Z każdego z 49 województw wylosowano po 40 szkół, z każdej szkoły wybrano losowo około 120 uczniów. W roku 1979 przeprowadzono takie same badania w tych samych szkołach, uczniów losowano według takiej samej zasady jak w 1989 roku, uzyskano dane obejmujące ponad 188 tys. chłopców i ponad 114 tys. dziewcząt. Zmiany szkół objętych badaniami zdarzały się rzadko. Poprawie uległy wyniki prób: biegu krótkiego (40 m, 50 m, 60 m lub 100 m – w zależności od płci i wieku), skłonu tułowia w przód w staniu, skoku w dal z miejsca i rozbiegu, rzutu piłką lekarską (jedno- lub dwukilogramową) znad głowy, biegu wahadłowego, biegu po kopercie, maksymalnej liczby siadów z leżenia tyłem w ciągu 30 s. Pogorszenie nastąpiło w próbach: pomiaru siły dłoni, zwisu na drążku przy ugiętych rękach i liczby ugięć rąk oraz odległości rzutu piłeczką palantową. Nie zmieniły się istotnie wyniki próby biegu przedłużonego (600 m, 800 m, 1000 m – zależnie od wieku i płci). Pogorszenie rezultatów na przestrzeni dekady 1979-1989 zaobserwowano jedynie w testach ruchowych wymagających siły. Większość prób wymagających szybkości, zwinności i gibkości przyniosła w 1989 r. wyniki istotnie lepsze niż 10 lat wcześniej, choć poprawa tych rezultatów nie zawsze pokrywała się z obrazem trendów sekularnych wysokorosłości polskiej młodzieży. Wielkość tej poprawy nie okazała się jednakowo wysoka we wszystkich próbach motorycznych, w których wystąpiła, jednak niemal wszędzie różnice wyników były statystycznie istotne. Wyniki pozwalały dostrzegać zmiany w strukturze sprawności fizycznej młodzieży, które prowadziły do zwiększania się liczby motorycznych typów szybkościowo-zwinnościowych w porównaniu z siłowo-wytrzymałościowymi. Przemiany zachodzące w wewnętrznej strukturze fizycznej wydawały się bliższe potrzebom życiowym współczesnego człowieka i stanowiły wyraz lepszego przystosowania się młodzieży do przyszłego życia. |